Ўқиш - Академия МВД Республики Узбекистан
Ўқиш - Академия МВД Республики Узбекистан
Ўқиш - Академия МВД Республики Узбекистан
- TAGS
- xviii
- akadmvd.uz
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Шунингдек, тахмин этилаётган 6 та бўлимнинг<br />
(амалдаги Конституцияда ҳам 6 та бўлим) ҳар<br />
бирини ишлаб чиқиш бўйича комиссия<br />
аъзолари ҳамда 50 нафар мутахассис жалб<br />
этилган ҳолда кичик ишчи гуруҳлари ташкил<br />
этилди.<br />
Конституциянинг қандай бўлиши ҳақида<br />
умумий тасаввур ҳосил қилиш мақсадида<br />
унинг концепциясини тайёрлашга киришилди.<br />
Натижада учта муқобил вариант тайёрланди<br />
(биринчиси — Президент девони варианти,<br />
иккинчиси — Ўзбекистон Фанлар академияси<br />
И.Мўминов номидаги Фалсафа ва ҳуқуқ<br />
институти варианти, учинчиси — Сиёсатшунослик<br />
институтининг варианти). Комиссия<br />
учта концепцияни умумлаштирган ҳолда<br />
ягона концепция лойиҳасини ишлаб чиқди ва<br />
ўрнатилган тартибда тасдиқлади ҳамда шу<br />
концепцияга биноан Конституция матнини<br />
тайёрлаш устида иш бошлаб юборилди. Лойиҳанинг<br />
дастлабки кўриниши 158 моддадан<br />
иборат бўлса, Комиссия раисининг жиддий<br />
таҳрири, мулоҳазаси ҳамда комиссия аъзоларининг<br />
хайрихоҳлигида аввал 149, сўнг 137,<br />
кейинроқ 127 та моддага туширилди.<br />
Президентимиз лойиҳанинг бутун матнини<br />
кўздан кечириш баробарида бугунги кунда<br />
Асосий қонунимизда ўз ўрнини топган «шахснинг<br />
дахлсизлиги», «айбсизлик презумпцияси»,<br />
«фан, техника, маданиятни ривожлантиришда<br />
давлатнинг ғамхўрлик қилиши», «аёллар<br />
ва эркакларнинг тенг ҳуқуқлилиги»,<br />
«оналик ва болаликнинг давлат томонидан<br />
муҳофаза этилиши» каби қоидаларнинг<br />
бевосита муаллифи ҳамдир.<br />
Бу ҳақда ўша даврда Конституция<br />
комиссияси раисининг ўринбосари сифатида<br />
хизмат қилган марҳум устозимиз академик<br />
Шавкат Закариевич Ўразаевнинг қайд этишича,<br />
«Конституция комиссиясининг раиси<br />
лойиҳадаги ҳар бир тафсилот-детални чуқур<br />
идрок этиб, ўз қўли билан тузатишлар ва аниқликлар<br />
киритиб, ишга қунт билан ёндашиш,<br />
ишчанлик, билимдонлик ва малака бобида<br />
ибрат кўрсатар эди. ... Конституция комиссиясининг<br />
раиси нафақат бутун ишни ташкил этиб<br />
<br />
бошқариб турди, шу билан бирга халқимиз<br />
тақдиридаги шу буюк ҳужжатни бевосита<br />
ярата борди, унинг ҳар бир қоидасини ақли<br />
ва қалбидан ўтказиб, сайқаллаб такомилига<br />
етказди» 1 .<br />
Конституция лойиҳаси 1991 йил 26 сентябрда<br />
умумхалқ муҳокамаси учун матбуотда<br />
эълон қилинди. Бу иш лойиҳа тайёрланишида<br />
комиссия ва халқ уйғунлигининг таъминланишига,<br />
аҳоли истакларининг конституцияда<br />
рўёбини топишига хизмат қилди.<br />
Умумхалқ муҳокамаси даврида фуқаролар<br />
томонидан Конституция лойиҳасига 100га<br />
яқин фикр-мулоҳазалар келиб тушди. Улар<br />
умумлаштирилган ҳолда сайқал берилган<br />
Конституциянинг янги лойиҳаси иккинчи<br />
марта 2 ойдан сўнг – 21 ноябрда матбуотда<br />
эълон қилинди. Иккинчи муҳокама жуда кенг<br />
доирада ўтказилиб, олий таълим муассасалари,<br />
ўрта-махсус касб-ҳунар билим юртлари,<br />
давлат органлари, корхоналар, ташкилотлар<br />
доирасида йиғилишлар ўтказилди.<br />
Қизғин тус олган бундай анжуманлар натижасида<br />
ишлаб чиқилган таклиф-тавсиялар<br />
комиссияга юбориб турилди. Қайта ишланган<br />
сўнгги 128 моддадан иборат лойиҳа эса,<br />
ниҳоят, 1992 йил 8 декабрда қабул қилинди.<br />
Конституциямизнинг ўзига хос жиҳатлари.<br />
Биринчиси, Конституция Ўзбекистон<br />
ҳудудида янгича миллий ҳуқуқий тизим ҳамда<br />
конституциявий тузум яратилиши ҳамда унинг<br />
ривожланишининг асоси ҳисобланади. Бу<br />
унинг муқаддимасида жаҳон мамлакатларида<br />
асрлар мобайнида шаклланган жами инсонпарвар<br />
ҳамда демократик ғояларга содиқликнинг<br />
эътирофида, мулкчиликнинг хилма-хиллиги<br />
жорий этилганлигида, сиёсий плюрализмнинг<br />
мужассамланганлигида намоён<br />
бўлади. Ўзидан аввал мамлакат ҳудудида<br />
амалда бўлган Туркистон АССРнинг 1918,1920<br />
йиллардаги, Бухоро ва Хоразм ХСР 1920,1921<br />
йиллардаги ҳамда Ўзбекистон ССРнинг 1927,<br />
1937, 1978 йиллардаги конституцияларидан<br />
мазмун-моҳиятига кўра мутлақо фарқ қилади.<br />
Иккинчиси, Конституциянинг дастлабки<br />
саҳифасидан сўнгги саҳифаларига қадар<br />
1<br />
Ўразаев Ш.З. Мустақил Ўзбекистон Конституцияси. – Т., 1992. – Б. 16—17, 23.<br />
Ўзбекистон Республикаси ИИВ <strong>Академия</strong>сининг ахборотномаси. — 2012. — №4.<br />
31
Change language