[1/4p]: PDF - Totalizm

H-106
ponownie zwróciłem uwagę na zafalowania piasku (tzw. "ripples") tworzące się na
powierzchni piaszczystego dna pokrytego falującą wodą morską. Fascynowały mnie one
już od długiego czasu, ponieważ intuicyjnie czułem, że owe "ripples" posiadają jakieś
niezwykle istotne znaczenie dla problematyki jaką badałem. Po raz pierwszy zwróciły one
moją uwagę kilka lat wcześniej podczas spacerów po bezludnych plażach w południowej
części Nowej Zelandii, szczególnie w Invercargill i Dunedin. Wzdłuż tych plaż wieją silne,
jednostajne (tj. pozbawione porywów oraz o stałym kierunku nadlotu i sile), lodowate wiatry
nadlatujące od bieguna południowego. Na pomoczonym aczkolwiek lotnym piasku
miejscowych plaż, wiatry te zawsze formowały właśnie owe "ripples". Wzajemne odstępy
pomiędzy grzbietami poszczególnych zafalowań wynosiły w nich około 8 = 2 [cm]. Z kolei
ustawienie ich grzbietów zawsze było prostopadłe do kierunku nadlotu wiatru. Jednak
wiatry o zmiennej sile, wiejące porywami, nigdy ripples takich nie potrafiły wytworzyć, nawet
jeśli nadlatywały ze stałego kierunku. Zauważyłem też, że przepływowi owych wiatrów
wzdłuż powierzchni "ripples" zawsze towarzyszyło głuche, niskie dudnienie przypominające
szybkie uderzanie piasku skrzydłami ptasimi. Dudnienie to było jakby niższą w tonie wersją
dźwięku, który wydaje duża mokra płyta szkła po jakiej ktoś przesuwa palcem. (Jego
pochodzenie musiało zresztą być z podobnego mechanizmu, bowiem po przejściu palca po
szkle na szybie również pozostają takie "ripples".) Z naukowej ciekawości dokonywałem też
eksperymentów z tymi wiatrowymi "ripples", wymazując je na wyznaczonym odcinku plaży i
sprawdzając po jakim czasie zostaną one ponownie odtworzone. (Zwykle ich odtworzenie
zajmowało wiatrowi jedynie około pół godziny.) W czasie swojej profesury na Cyprze,
również zauważyłem tego typu ripples. Tym razem były one formowane na dnie morza, w
którym się kąpałem. W przypadku wymazania woda również odtwarzała je w przeciągu
około pół godziny. Owe podwodne "ripples" na Cyprze formowane były w stojącej (tj.
bezprądowej), aczkolwiek falującej wodzie morskiej około 1.5 [m] głębokiej. Wzajemny
odstęp pomiędzy ich grzbietami wynosił około 8 = 25 [cm]. (Odległość grzbietów fal
tworzonych na powierzchni tej wody była inna i wynosiła zwykle około 8 w = 1 [m]. Ripples
nie były więc ich kopią.)
Upowszechnione obecnie naukowe wyjaśnienie dla tych "ripples" stwierdza, że są
one produktem tarcia jakiegoś przepływającego medium o piaszczyste podłoże. Ich
mechanizm jest wyjaśniany jako zbliżony do tego występującego w przypadku skrobania
cegły długą sprężyną, tj. obejmuje on cykliczne zatrzymania tarciowe i następne uwolnienia
ruchu danego medium. Niemniej obserwacje jakie dokonałem zaprzeczają prawidłowości
owego naukowego wyjaśnienia. Wykazują one bowiem, że "ripples" tworzone są również
pod wodą morską nie posiadającą wcale prądu przepływu, a jedynie przebiegające przez
nią fale ciśnienia. Ponadto zaobserwowałem, że ich wytworzenie przez wiatr wymaga
jednostajnego podmuchu. W przypadku zaś ich formowania w rezultacie tarcia zmienne
wiatry powinny je również utworzyć. Na dodatek do tego zdają się one zanikać (zamiast
ulegać wzmocnieniu) w przypadku gdy tarcie wzrasta powyżej określonego poziomu i stąd
jest zbyt wysokie. Przykładowo takie zaniknięcie następuje podczas przesuwania palca po
suchej szybie. (Na szybie pojawiają się one jedynie kiedy jest ona dobrze zmoczona lub
naoliwiona - czyli kiedy jej tarcie ulega niemal zanikowi.) Ich powstanie wymaga też
obecności odpowiedniego ciśnienia. Przykładowo wcale nie powstają one w przypadku
przesuwania palca nie przyciśniętego silnie do szyby. Ponadto mogą one powstawać w
przypadkach gdy tarcie w ogóle nie występuje - np. na nawierzchniach dróg z żużlu
elektrociepłowniczego lub twardej gliny przejeżdżanych ciągnikami bez amortyzatorów.
Prawdziwy więc mechanizm formowania owych "ripples" ciągle pozostawał niewyjaśniony.
W Port Dickson plaża zagłębia się w morze pod bardzo małym kątem. Występuje
tam więc duży obszar piaszczystego dna pokryty wodą morską o głębokości od około 10
[cm] do około 1 [m]. Na dnie tym również formowane są wspomniane "ripples". Tyle że
wzajemny odstęp ich grzbietów zmienia się od około 8 = 5 [cm] na płytkiej wodzie, do około
8 = 15 [cm] na wodzie głębszej. Właśnie odkrycie owej zależności pomiędzy odległością "8"
grzbietów "ripples" oraz głębokością morza naprowadziło mnie na rozwiązanie. Ich długość