Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

160 Jarosław Ropęga1. Niepowodzenie jako procesZjawisko niepowodzenia gospodarczego zajmuje badaczy od lat 30.ubiegłego wieku. Analizowano je z różnych punktów widzenia, zarówno odstrony wskaźników odróżniających firmy zagrożone upadłością od odnoszącychsukces, poprzez modele statystyczne służące predykcji upadłości, jakteż od strony analizy przyczyn i procesu prowadzącego do upadku. To ostatniezagadnienie wydaje się mieć szczególne znaczenie dla zapobiegania przyszłymniepowodzeniom gospodarczym. Zrozumienie pierwotnych przyczynkryzysu w firmie oraz sekwencji zdarzeń prowadzących do niepowodzeniadaje podstawę do budowy narzędzi wczesnego ostrzegania przed upadłością.Do upadku przedsiębiorstwa może oczywiście dojść w sposób nagły,np. w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, takich jak klęskiżywiołowe czy też likwidacja jedynego odbiorcy lub dostawcy. Jednakw wielu przypadkach jest to długotrwały, stopniowy proces narastania kryzysuw przedsiębiorstwie, który niedostrzeżony w porę i nienaprawiony możedoprowadzić do upadku firmy.Jednymi z pierwszych i najbardziej rozpowszechnionymi badaniami naddynamiką 1 niepowodzenia są badania J. Argentiego 2 , który wyróżnił trzy specyficzneścieżki (trajektorie) niepowodzenia, przypisując im różne kombinacjeprzyczyn i symptomów. Klasyfikację tę uzupełnili i rozwinęli późniejH. Ooghe i S. De Prijcker 3 , w której wyraźnie zostały zaznaczone błędyw zarządzaniu prowadzące do niepowodzenia oraz charakterystyczne symptomydla każdej ścieżki 4 .Wielu badaczy opisuje proces upadku jako bardzo ogólną drogę, podzielonąna poszczególne fazy, przez które przechodzą upadające firmy.1Można wyróżnić również podejście statyczne, polegające głównie na wyróżnieniu czynnikówniepowodzenia, takich jak przyczyny i symptomy, lub analizie wpływu jednej lub kilkuzmiennych (np. wieku, wielkości, branży) na niepowodzenie. Por. N. Crutzen, D. VanCaillie, The business failure process: an integrative model of the literature, Working paper:Entrepreneurship and Innovation, University of Liege, October 2007.2J. Argenti, Corporate Collapse: The Causes and Symptoms, McGraw Hill, London 1976.3H. Ooghe, S. De Prijcker, Failure process and causes of company bankruptcy: a typology,Working Paper, Universitet Gent, 2006.4Więcej na ten temat: J. Ropęga, Analiza wybranych ścieżek niepowodzeń gospodarczych firmsektora MSP [w:] Strategie zarządzania mikro i małymi przedsiębiorstwami, Zeszyty Naukowe nr585, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2010, s. 337-343.