sił powietrznych - Ministerstwo Obrony Narodowej

NR 3/2013szkolenie i bllokacyjnym irańskich baterii rakiet przeciwlotniczychtypu Hawk – efektów tych ataków nie ujawniono.Znane są natomiast skutki wykorzystaniapocisków Ch-22MP Burja, odpalanych z samolotówTu-22K irackich sił powietrznych. Mimo wielokrotnychodpaleń skierowanych na pozycje radarówzestawów przeciwlotniczych Hawk, tylkojeden pocisk skutecznie raził cel. Przyczyną byłosłabe wyszkolenie załóg irakijskich samolotówbombowych, niski poziom utrzymania w sprawnościaparatury naprowadzania (pocisków oraz aparaturypokładowej bombowców) oraz trudnościw skutecznym lokalizowaniu przez załogę pozycjiradarów z dużej odległości, a tym samym w ichefektywnym zwalczaniu. Dlatego później obiektyrażono z odległości około 60 kilometrów i mniejszej,a do przenoszenia pocisków wykorzystywanobombowe Tu-16 6 . Atakowano cele w pobliżu Teheranu,rafinerii naftowych oraz innych miast bronionychprzez elementy systemu obrony powietrznejIranu.Kolejne generacjeDalszy rozwój pocisków przeciwradiolokacyjnychpolegał głównie na wydłużaniu ich zasięgumaksymalnego i poszerzaniu parametrów radiolokacyjnychpasywnych głowic naprowadzania.Efektem była modernizacja już istniejących pocisków(powstawanie nowych odmian) oraz produkcjalicencyjna (na przykład w Iraku rakiet pochodzącychz Rosji). Powstawały też nowekonstrukcje, lecz były podobne do już funkcjonujących(tab. 3). Generacja pocisków tego rodzajupojawiła się na przełomie lat siedemdziesiątychi osiemdziesiątych ubiegłego wieku i nadal pozostawaław obszarze użycia lotnictwa taktycznegoi operacyjnego lub radzieckiego lotnictwa frontowego(na przykład w ZSRR: Ch-15P, Ch-25MP,Ch-25PS, Ch-31P – fot. 1, Ch-58U; w Iraku: Nisan-28– licencyjna produkcja odmiany eksportowejpocisku Ch-28E; we Francji: AS-37 Armat;w USA: AGM-88A Harm, AGM-88B Harm –fot. 2). Ich zadaniem było zwalczanie naziemnychstacji radiolokacyjnych konwencjonalnymigłowicami bojowymi.Powrócono też do idei niszczenia stacji radiolokacyjnychbez wchodzenia w strefę rażenia rakietsystemu obrony powietrznej, co miało na celuobniżenie strat lotnictwa. Pociski tej generacjiumożliwiały wykonywanie obu rodzajów zadań,to znaczy wcześniejszego niszczenia elementówsystemu obrony powietrznej oraz niszczenia stacjiradiolokacyjnych w trakcie jego pokonywania.Takie modernizacje możliwe były dzięki coraznowocześniejszym technologiom. Ta generacjapocisków miała zasięg maksymalny od 40 do 250kilometrów. Po raz pierwszy pocisków tego typuużyto 15 kwietnia 1986 roku w amerykańskimuderzeniu na Trypolis i Bengazi w Libii w operacji„Kanion Eldorado”. Wykorzystano AGM-88AHarm 7 do zwalczania radarów libijskich wyrzutnirakietowych typu S-75 Dźwina, S-125 Peczoraoraz S-200 Angara w rejonie zatoki Wielka Syrta8 . Pociski te okazały się bardzo skutecznymśrodkiem niszczenia elementów libijskiego systemuobrony powietrznej w tej operacji.Miecz DamoklesaLata dziewięćdziesiąte to nie tylko kolejne modernizacjei poprawa parametrów już istniejącychpocisków przeciwradiolokacyjnych, ale też opracowanieinnych, charakteryzujących się zupełnienową jakością pod względem budowy i sposobówwykorzystania (tab. 4). W tym czasie wprowadzonodo użycia pocisk Alarm, który mógł być użytytak, jak pociski konstruowane do tamtej pory, lecztakże był przygotowany do samodzielnego wykrywaniastacji radiolokacyjnych, zanim w określonymrejonie pojawią się samoloty próbujące pokonaćsystem obrony powietrznej. Pocisk tenw rejonie zadania wznosi się na wysokość od 12do 21 tysięcy metrów 9 , następnie wyłącza silnik,otwiera spadochron i rozpoczyna wolne opadanie,w którego trakcie pasywna głowica radiolokacyjnaposzukuje obiektu uderzenia – pracującej stacji radiolokacyjnej.Gdy wykryje taki cel, odrzuca spadochroni pod wpływem siły ciężkości (grawitacji),kierowany przez układ sterowania, podążaw kierunku celu. Alarm jest określany nieraz mianem„miecza Damoklesa” 10 , gdyż wisi nad głowamioperatorów stacji radiolokacyjnych i czeka nawłączenie promieniowania. Taki sposób działaniapocisku, który powstał w czasach, gdy nie wykorzystywanojeszcze w tego typu konstrukcjach46przegląd sił powietrznych