NR 3/2013prawo i dyscyplinamgr Andrzej SzymczakWyższa Szkoła Biznesuw Gorzowie WielkopolskimOchrona danychDostęp do aktualnej i pewnej informacjidecyduje o powodzeniu lub porażce w dążeniudo wyznaczonego celu. Dlatego tak szczególną rolęodgrywa umiejętność ochrony danych.Cechą współczesnego świata jest bezustannywzrost liczby informacji gromadzonychprzez instytucje publiczne.Zwiększa się także znaczeniesystemów automatycznego przetwarzania danych.Każde państwo ma bowiem tajemnice, którychpilnie strzeże. Jest to jeden z jego podstawowychobowiązków. Sytuacja taka rodzi koniecznośćstworzenia sprawnego systemu, na któryskładają się zarówno infrastruktura prawna,jak i aparat administracyjny. Dotyczy to zwłaszczainformacji niejawnych, bezpośrednio wpływającychna bezpieczeństwo kraju. Ustawaz dnia 5 sierpnia 2010 roku o ochronie informacjiniejawnych 1 tworzy podstawy systemu ichochrony. Jej wejście w życie to kontynuacja procesuunowocześniania i dostosowania prawa polskiegodo przepisów Organizacji TraktatuPółnocnoatlantyckiego (NATO) i UniiEuropejskiej (UE).Dodatkowy komponent systemu tworzą przepisykarne, umieszczone w artykule 265 i 266Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny2 , będące częścią rozdziału XXXIII, opisującegoprzestępstwa przeciwko ochronie informacji.Na mocy artykułu 265 k.k. ochronie podlegają in-formacje niejawne oznaczone klauzulą „tajne”i „ściśle tajne”, w artykule 266 paragraf 2 wskazanonatomiast informacje oznaczone klauzulą„zastrzeżone” i „poufne 3 .Wpływ na system ochrony informacji niejawnychw naszym kraju mają również umowy międzynarodowepodpisane przez Polskę oraz aktywewnętrzne organizacji, których członkiem jestnasz kraj. Należą do nich między innymi przepisyUnii Europejskiej, w tym Decyzja Rady z dnia31 marca 2011 roku w sprawie przepisów bezpieczeństwadotyczących ochrony informacji niejawnychUE (2011/292/EU) 4 oraz Regulamin Komisji1 DzU 2010 nr 182 poz. 1228. W dalszej części tekstu zwanaustawą. Do 1 stycznia 2011 r. obowiązywała ustawaz 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych(DzU 1999 nr 11 poz. 95 z późn. zm.).2 DzU 1997 nr 88 poz. 553 z późn. zm.3 Ochrona informacji niejawnych ma charakter głównie zapobiegawczy,wzorowany na rozwiązaniach istniejących w państwachdemokratycznych. Z tego wynika poboczna obecnierola przepisów karnych, stosowanych tylko w razie krytycznegonaruszenia procedur administracyjnych. M. Leciak: Tajemnicapaństwowa i jej ochrona w prawie karnym materialnymi procesie karnym. Toruń 2009.4 Dz.Urz. UE L 141, 27.05.2011.84przegląd sił <strong>powietrznych</strong>
prawo i dyscyplinaEuropejskiej (C(2000) 3614) z 29 listopada 2000roku 5 .Decyzja Rady… dotyczy sytuacji, w którychRada Europejska, jej organy przygotowawcze orazSekretariat Generalny wykorzystują informacjeniejawne Unii Europejskiej. Także państwa członkowskie,ich organy i pracownicy powinni przestrzegaćjej zapisów w kontaktach z Radą,z uwzględnieniem przepisów krajowych.Za informacje niejawne Unii Europejskiej uznanowszelkie informacje lub materiały objęte klauzulątajności, jeśli ich nieuprawnione ujawnieniemoże wyrządzić szkodę interesom Unii lub co najmniejjednego jej państwa członkowskiego.Przewidziano następujące klauzule dla tych informacji:„tres secret UE/EU top secret” (odpowiednikklauzuli „ściśle tajne” w prawie polskim), „secretUE/EU secret” („tajne”), „confidentielUE/EU confidential” („poufne”), „restreintUE/EU restricted” („zastrzeżone”).W przywołanej Decyzji Rady… zawarto podstawowezasady zarządzania informacjami niejawnymi,dotyczące ich oznaczania, oceny ryzyka,wymaganych środków i sporządzania dokumentacji.Wskazano zasady bezpieczeństwa osobowego,fizycznego, teleinformatycznego, przemysłowego.Wymienione reguły stosuje się również, jeślipaństwo członkowskie przekazuje strukturomUE krajowe informacje niejawne o porównywalnejklauzuli tajności. Systemem ochrony zarządzaBiuro ds. Bezpieczeństwa Sekretariatu GeneralnegoRady. Działa również Komitet ds. Bezpieczeństwa,który analizuje i ocenia zagadnienia bezpieczeństwainformacji niejawnych. W jego skład wchodząprzedstawiciele krajowych władz bezpieczeństwa(KWB) państw członkowskich, a w obradachuczestniczą przedstawiciele Komisji Europejskieji Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych.Komitetowi przewodniczy sekretarz generalny lubwskazana przez niego osoba 6 .Regulamin Komisji Europejskiej… dotyczyfunkcjonowania tej instytucji. Zasady ochrony informacjizawarto w załączniku pt. Zasady bezpieczeństwaKomisji. Za stosowanie środków ochronyodpowiada wyspecjalizowana dyrekcja orazRada ds. Bezpieczeństwa. Przewidziano nadzórczłonka komisji, który jest odpowiedzialny za zapewnienieprzestrzegania zasad poufności przezurzędników, pracowników oraz osoby delegowanedo pracy w komisji we wszystkich jej obiektach.Ochrona poufności odnosi się również doinformacji przekazywanych i otrzymywanych odpaństw członkowskich oraz kontrahentów publicznychi prywatnych. W toku współpracy udostępnianieinformacji niejawnych Unii Europejskiejjest możliwe po przedstawieniu zapewnienia, żepodmioty zewnętrzne zastosują środki i zasadyElementy systemuNa opisany w ustawie o ochronie informacji niejawnychsystem składają się:– bezpieczeństwo osobowe, które określa zasady dostępuosób fizycznych do informacji niejawnych;– bezpieczeństwo fizyczne – wsparte na środkach ochronyfizycznej i technicznej, dobranych stosownie do potrzebkonkretnej jednostki organizacyjnej w następstwieprzeprowadzonej identyfikacji i oceny zagrożeń;– bezpieczeństwo teleinformatyczne – stosujące akredytowanei certyfikowane systemy teleinformatyczne;– bezpieczeństwo przemysłowe – będące kombinacjąwszystkich powyższych elementów przewidzianych dlaprzedsiębiorców.ochrony poufności, odpowiadające standardomkomisji. Zadeklarowano pełną zgodność regulaminuz przepisami zawartymi w Decyzji Rady…Ustalenia państw NATOPrzepisy NATO umieszczono w Umowie międzyStronami Traktatu Północnoatlantyckiego5 Dz.Urz. WE L 308, 8.12.2000, z poźn. zm. Regulaminbezpieczeństwa dodano decyzją Komisji (2001/844/ECz 29.112001 r. Dz.Urz. WE L317, 3.12.2001.)6 Krajowa władza bezpieczeństwa (KWB) – organ upoważnionydo reprezentowania państwa członkowskiego w sprawachbezpieczeństwa informacji niejawnych – w Polsce jest nim szefABW. W sferze wojskowej działa za pośrednictwem szefa SKW.Główne jego zadania opisano w artykule 11 ustawy.przegląd sił <strong>powietrznych</strong> 85