Partnerstwo dla Pokoju 20 lat później

Relacje NATO-Ukraina na przełomie XX i XXI w.
Taras Dovgai
Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki
W obecnych warunkach jest oczywiste, że NATO to wiodąca
struktura euroatlantycka, pogłębienie współpracy z którą sprzyja
wzmocnieniu roli Ukrainy w rozbudowie nowej architektury bezpieczeństwa
na kontynencie. Rozwój tej współpracy odbywa się w warunkach
stopniowej transformacji zarówno całego systemu stosunków
międzynarodowych ogółem, jak i samego Sojuszu Północnoatlantyckiego,
w szczególności w odniesieniu do wydarzeń, które miały miejsce
w ostatnich miesiącach. Właśnie dlatego zasadnicze jest zrozumienie całego
kompleksu zagadnień związanych z tworzeniem oraz rozwojem stosunków
między Ukrainą a NATO.
Ukraina uzyskała niepodległość stosunkowo niedawno. Przez ten
czas u władzy znalazło się pięciu prezydentów, których polityka wobec
NATO miała swoje charakterystyczne cechy. Pierwszym Prezydentem
niepodległej Ukrainy został L. Krawczuk. Otrzymał on trudne dziedzictwo –
musiał rozwiązać szereg zadań związanych z transformacją społeczeństwa
z socjalistycznego na demokratyczne. Proces ten komplikował się przez
głęboki kryzys społeczno-gospodarczy, niedoskonałość instytucji
demokratycznych itd.
Pierwsze kontakty na linii NATO-Ukraina
Aktywna współpraca została zapoczątkowana oficjalną wizytą
Sekretarza Generalnego NATO M. Wernera w Kijowie, która odbyła się
w dniach 22-23 lutego 1992 roku. Werner zaproponował wówczas Ukrainie
członkostwo w Radzie Północnoatlantyckiej. Ważnym wydarzeniem
w stosunkach między Ukrainą a NATO była wizyta L. Krawczuka w Kwaterze
Głównej Sojuszu w Brukseli w dniu 8 lipca 1992 roku – to właśnie
przywódca naszego państwa [Ukrainy] był pierwszym Prezydentem z grona
krajów postsowieckich, który złożył tam oficjalną wizytę.
Perspektywa rozszerzenia NATO od samego początku wywoływała
niepokój w kręgach politycznych Federacji Rosyjskiej. Jej postawa znalazła
odzwierciedlenie w liście, który został poufnie wysłany do szefów krajów
147