You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Awllina. (h). Awanapaq hilukunatapatsatsiy. Urdimbre.- Awaqmi awlliykan hiluta uryananpaq.- El tejedor está haciendo la urdimbrepara tejer.Aya. (h). Manana kawaq nuna. Muerto,cadáver.- Huk ayatam pampakuykaayan.- Están enterrando un muerto.Ayaq. (h). Nunapa, ashmapapis ñatinninchawuchukllallan piksha, allaapa asqaqyakuyuq. Vesícula biliar.- Uushapa ayaqninmi pashtarishqa.- La vesícula de la oveja ha reventado.Ayaq. (h). Puqushqa utsu mikushqashimita llupapaq. Picante.- Kay papa utsu allaapam ayan.- Este picante de papas está muy picante.Ayllu. (h). Huk chakrakunachaw patsaakushqakastakuna. Comunidad, parcialidad.- Nuqapa ayllumi pintsa aruychaw kaykan.- Mi familia (comunidad) está en el trabajode limpieza de un canal de regadío.Aylluy. (r). Nunata, ashmakunata, murukuykunata,ashir, hurqar waatanapaq, wayichawkatsiy. Recoger, amparar, proteger,cobijar.- Mitsikuqmi uushankunata ayllun atuqmana suwananpaq.- El pastor recoge a sus ovejas para progeterlosdel zorro.Ayni. (h). Uryakunachaw yanapanakuy.Rantin. Ayuda mutua.- Aynita rurar wawqiipa wayinta ushariyarquu.- Con el trabajo mutuo hemos terminadola construcción de la casa de mi hermano.Ayqiy (r). Nuna, ashmapis ras, ras puriy.Correr.- Wamrakuna ayqir hiqariyan.- Los niños se van corriendo.Aytsa. (h). Nunakunapa, ashmakunapatullun tsapaq. Carne, músculos.- Warmikuna waakapa aytsanta ruquyanarukuyaananpaq.- Las mujeres cortan la carne de vacapara cocinar.Ayway. (r). Nuna, ashmakunapis puriy. Ir.- Taqay warmim aywan Tayapampaman.- Aquella mujer va a Tayapampa.Aywakuy. (r). Nuna kikin munaynintarurar, maychaw kashqanpita aywakuna.Despedida.- Warmiimi aywakuychaw kaykan.- Mi mujer está en la despedida.Aaniy. (r). Pitapis mañakushqanpaqyanapayta munay. Aceptar, estar de acuerdo.- Yanasaami aanimashqa pukllayaanaapaq.- Mi amigo aceptó jugar conmigo.Aayay. (r). Shimi kichay. Abrir la boca.- Maa aayay qalluykita rikaamunaapaq.- A ver, abre la boca para ver tu lengua.Aayapaakuy. (r). Mallaqar, pununar,qilayar shimi kichakay. Bostezar.- Wamrakunam aayapaakuyan.- Los niños están bostezando.17