Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Kipu. (h). 1. Hilu, waska, imapis mana paskapaananpaqwatashqa. Nudo. 2. Unaymarka mayintsikkuna yupayaananpaaqwatashqan hilukuna. Cifra.- Atska kallpayuq kayaanapaqmi kiwichatamikuyaa.- Nosotros comemos kihuicha para tenerbastante fuerza.- Nanaami hiluwan kiputa ruran.- Mi hermana hace nudos con el hilo.- Mallim kiputa rikaykur, ayka uushankunakashqantapis musyan.- María sabe cuántas ovejas tiene viendoel kipu.Kirma. (h). Hatun hakuman llanullashukshukuna watashqa, qishyaqkunatawanturkur puritsinapaq. Camilla.- Qishyaq wamratam apaykaayan hospitalmankirmachaw.- Están llevando a un enfermo en unacamilla al hospital.Kiru (h). Shimintsikchaw yuraq haranawkaq, imatapis mikur kachunapaq. Diente.- Llullupa kirunmi yarqaraykaamun.- Están saliendo los dientes del bebé.Kiswar. (h). Hirkakunachaw huk winaqhacha. Arbol nativo, de la familia de laoliváceas, quishuar.Kiisu. (h). Mikunapaq lichipita kuwahuwanuryukuna rurashqa. Queso.- Nuqantsik papatawan kiisuta mikuntsik.- Nosotros comemos papa con queso.- Pishqukuna qishunta rurayan kiswarchaw.- Los pajarillos hacen su nido en el quishuar.Kita. (h). Patsachaw hatun uchku yakutatsaraanapaq rurashqa. Estanque.- Kitapita yakuwanmi chakrata parquyan.- Están regando la chakra con el aguadel estanque.Kitañaakuy. (r). Wamrakunapaq warkanrutuy. Primer corte de pelo.- Tsuriipa kitañaakuyninmi kanan kanqa.- Hoy será el primer corte de pelo de mihijo.Kiwicha. (h). Kinwa kasta mikuna.Quihuicha.Kriyikuy. (r). Pimanpis, imamanpis markaakuymañakuy. Creer.- Markaachawqa nunakuna Diyusmanmikriyikuyan.- La gente de mi pueblo cree en Dios.Kuchi. (h). Wayichaw waatana ashma,aytsanpis chicharuta ruranapaq. Chancho.35