Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala
Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala
Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Lezo: ondarea eta hiri garapena<br />
Orrialde hauetatik egin dugun hurbilketa xumeari esker, badakigu <strong>Lezoko</strong><br />
ondarea aniztasun tipologiko, kronologiko eta are estilistiko handiko<br />
collage interesgarria dela. Nolanahi ere, <strong>liburu</strong>an aipatutako elementu<br />
guztiak ondarearen ikuspegitik begiratuz gero pieza baliotsuak dira, sortu ziren<br />
testuinguru historikoaren lekukoak baitira. Gainera, gaur egunera arte iritsi zaiguna,<br />
hautaketa historiko baten ondorio da: eman zaien balioarengatik batzuetan,<br />
edo guztiz kontrakoarengatik, hau da, erabat baztertuta eta ahaztuta geratu direlako.<br />
Zentzu horretan, aitortu beharra dago <strong>hemen</strong> aztertu ditugun elementu guztiak<br />
ez daudela berdin balioztatuta herritarren artean: batzuk lezoarren ondare<br />
ukaezintzat hartzen dira, eta beste batzuk, berriz, ez dute inolako kontsideraziorik.<br />
Esate baterako, denok dakigu oso ezaguna (eta aintzat hartua) dela <strong>Lezoko</strong><br />
erlijio ondarea, baita herritik kanpo ere. Industriaurreko ondarearen zenbait elementu,<br />
berriz, hala nola karobiak, “utzikeriari esker” iritsi zaizkigu. Bestalde,<br />
industria ondarea, portukoa, zutik dagoena nahiz dokumentuen bidez ezagutu<br />
duguna, oso baliagarria zaigu Lezoren historiako garai hori ezagutzeko.<br />
Garai bakoitzak bere baloreen arabera hautatu du, eta bera identifikatzen eta<br />
definitzen duten elementuak nabarmendu ditu. Ikuspegi zabalago batekin ulertzeko<br />
eta baloratzeko gai izan behar dugu, diziplina guztiak aintzat hartuta, jakina;<br />
alegia, ohiko erredukzionismo eta monumentalismoa gainditu, eta lehenaldiko<br />
(are duela gutxiko) jarduerak, pentsaerak, ikuskerak gogorarazten dizkiguten<br />
elementuak gure ingurunean eta gure paisaian modu aktiboan txertatzen ikasi<br />
behar dugu.<br />
Hainbat elementu nabarmentzen dira <strong>Lezoko</strong> gaur egungo ondarean, hala nola<br />
erlijioaren ingurukoak, hirigintzakoak edota oinetxeak. Baserri guneetako egoera,<br />
hala ere, kezkagarria da oso. Hainbat baserri utzita daude, eta beste askok<br />
hainbeste aldaketa jasan dituzte, non baliorik handiena galdu baitute.<br />
Aipamen berezia merezi du Markesane edo Lezoaundia parkeak. <strong>Lezoko</strong><br />
espaziorik baliotsuenetako bat da ondareari dagokionez; batez ere, haren kokapena,<br />
dituen aztarnak eta izan ditzakeen balio arkeologikoak kontuan hartuta.<br />
Leku horretan egin beharreko jarduerek –ezagutza historikoa eta aztarnen<br />
balioespena oinarri hartuta– gaitasuna izan beharko lukete gune hori Lezo<br />
berrian txertatzeko.<br />
XX. mendean, hainbat egoera ekonomiko desberdin txandakatu dira herrian,<br />
oso bizkor gainera, eta, ondorioz, etengabe aldatu dira espazioa eta garai bakoitzeko<br />
paisaia osatzen duten elementuak. Ez da hausnarketarik izan unean uneko<br />
errentagarritasunetik harago. Horrenbestez, pieza baliotsu dezente desagertu<br />
dira, hala nola garai bateko hainbat baserri, besteak beste, gaur egungo industrialdeak<br />
dauden tokietan zeudenak; bestalde, beste zenbait garai historikoren<br />
aztarnak falta ditu gaurko Lezok, esaterako, 60ko hamarkadaren aurreko indus-<br />
128
Change language