Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala
Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala
Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Lezo: ondarea eta hiri garapena<br />
Trenbidetik 20 tonako bagoiak ibil zitezkeen, 30 tonako pisu gordina jasateko gai<br />
ziren arren. Bagonetak mugitzeko, gasolinazko eztanda motordun tren makina<br />
edo traktore txiki bat erabiltzen zen.<br />
1927an, Almacenes de Lezo-Pasajes enpresaren Administrazioko Kontseiluko<br />
lehendakari Andrés Parayuelok Sustapen ministroari luzapen bat eskatu zion aipatutako<br />
konpainiaren kai partikularraren lanak egiteko. Dena den, 1929an, Andrés<br />
Sáez de Parayuelok 1922ko lehen emakidaren 7. baldintza aldatzeko eskatu zuen,<br />
enpresa berriak ezartzeko kaia alokatu ahal izateko. Izan ere, Sociedad Industria<br />
Ibérica del Bacalao enpresak biltegiak eta kaiak behar zituen, eta hori leku egokia<br />
zen horretarako. Bada, aurrerago ikusiko dugun moduan, toki hau oso erakargarria<br />
zen hainbat konpainia eta enpresarentzat, kokaleku bikaina baitzen 75 .<br />
30eko hamarkadan, aurreko sozietateei hirugarren bat erantsi zitzaien:<br />
Aserraderos de Lezo. Manuel de Acha Gaviñak 5.000 metro koadroko lursail bat<br />
alokatu zion 1930ean Almacenes de Lezo-Pasajes sozietateari.<br />
Lursail hori aipatutako sozietatearen padura lehortzeko emakidatik gertu zegoen.<br />
Manuel Achak, lursaila alokatzean, Errenteriako geltokiaren eta aipatutako<br />
badiaren artean zegoen trenbidea zeharkatzeko eskubide izango luke. Horrez<br />
gain, salgaien zama lanetarako, Almacenes de Lezo-Pasajes sozietatearen atrakalekua<br />
erabiltzeko hitzarmen bat izenpetu zuten. Aserraderos de Lezo enpresak<br />
zur kolonialekin egiten zuen lan, eta oso zaila zen salgai mota hori lurretik<br />
garraiatzea. Hala, lana erraztearren, baimen bat lortu zuen urte berean dibidieta<br />
bat jartzeko, eta horrela, zur zatiak uretatik edo gabarratik aterako zituen. Lantegi<br />
horrek taula kontratxapatuak egiten zituen enborretatik abiatuta, eta enborrak<br />
itsasontzien albotik atera eta aipatutako kaiaren inguruko urtegietan uzten ziren.<br />
1930. urtearen bukaeran, arrapala bat eta zenbait instalazio eraiki ziren aipatutako<br />
kaiaren mutur batean, enborrak porturatzeko edo uretatik iristeko.<br />
1939an, enborrak badiatik ateratzeko eta bagoietan sartzeko tresna bat jarri<br />
zen 76 . 1952an, berriz, enborrak igotzeko beste arrapala bat eraikitzea proposatu<br />
zen. Arrapalak %30eko malda zuen. Egitura sendoa zuen, 40 cm-ko zabalera, 30<br />
cm-ko altuera eta 16 cm-ko luzeera zuten hormigoi armatuzko habeek osatutakoa.<br />
Almacenes de Lezo-Pasajes sozietateak emandako atrakalekuaren goialdean,<br />
lau angeluko piramide enbor formako sei zutabetan eta zimendatze bloke batean<br />
bermatzen zen. Luzerako habe horien barruko tartea 1,65 metrokoa zen, eta,<br />
oinarrien parean, 20 cm-ko zabalera eta 30 cm-ko altuera zuten habexkak zituzten<br />
ez deformatzeko. Enborrak igotzeko gurditxo bat ipini zen; gurditxoa aipatutako<br />
burdinbide instalaziotik zebilen eta itsasgora zegoenean urperatu egiten zen.<br />
Orduan, enborra gurditxoan sartu eta lotzen zen, eta behin kaian, burdinbideen<br />
instalazio nagusietan zeuden bagonetetan sartzen zen lantegira eramateko.<br />
75 Pasaiako Portuko Agintaritzako Artxibategia, P.5<br />
76 Pasaiako Portuko Agintaritzako Artxibategia, P3-2B<br />
81
Change language