Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala
Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala
Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Lezo: ondarea eta hiri garapena<br />
1979an, bide, ubide eta portuetako ingeniari Javier Astrain Calvok Zubitxo errekako<br />
urak Lezo herriaren hornidurarako aprobetxatzeko proiektua egin zuen.<br />
Helburua zen erreka horretako emaria ur biltegira igotzea. Horretarako, emari<br />
guztia hartu eta biltegi erregulatzailera ponpatu behar zen. Presa txiki baten<br />
bidez, emaria hartu eta erdi lurperatuta zegoen 7,35 m 3 -ko biltze kutxeta batera<br />
bideratzen zen, eta handik, ahalmen txikiko (7,5 cv) bi ponpa dituen txabola batera.<br />
Ponpak baliatuta, beraz, urak Iparragirreko biltegira bideratzen ziren 114 .<br />
Ikusten dugunez, behin eta berriz egin ziren hobekuntza obrak; hala, 1975ean,<br />
esaterako, Gaintxurizketako Arriandi auzoaren inguruko urak aprobetxatzeko eta<br />
ur biltegi erregulatzaileko obrak egin ziren, auzo hartako etxebizitzetan edateko<br />
ur eskasia nabarmena zen eta. <strong>Udala</strong>k herri lanetako ingeniari tekniko Jose<br />
Sanchez-Vallejo Requejori enkargatu zion proiektua 115 .<br />
Beranduago, 1983an, <strong>Lezoko</strong> baserri guneetako hornidura eta Añarbeko sarearekiko<br />
lotura aztertu zen. Dokumentu horretan, baserri guneetako eta 103 eta<br />
108 industrialdeetako egoera aztertu, eta irtenbide alternatiboak proposatu ziren.<br />
Proiektu hori faseka eraman zen aurrera, eta azkeneko fasearen proiektua bide<br />
ingeniari Joaquin Llorentek izenpetu zuen 116 .<br />
Gaur egun, Darietako biltegia <strong>Lezoko</strong> ur biltegi erregulatzaile nagusia da, eta<br />
Añarbeko ur sistemak hornitzen du.<br />
Dena den, inguruko zenbait herrik ere hartu zituzten <strong>Lezoko</strong> <strong>Unibertsitateko</strong><br />
urak. Errenteriako <strong>Udala</strong>k, esaterako, XX. mendearen hasieratik, zenbait hartune<br />
zituen Jaizkibelen -Jaizkibelgo sistema hidrauliko izenekoa-, seigarren eskualde<br />
militarreko Kapitaintza Jeneraleko tiro eremuaren inguruan. Ur sistema hori<br />
Errenteriako <strong>Udala</strong>rena zen 1977an, eta bi hartune zituen: Letekoa, 1900ean<br />
eraikia, hormigoizko txabola bat da, eta harrizko lau kutxeta ditu, hormigoizko<br />
estalkidunak; bigarrena, “Argindegi eta Ugaiztor” izenekoa, 1918 eta 1920 artean<br />
eraiki zen, eta honek ere baditu harrizko hiru kutxeta, hormigoizko estalkidunak<br />
hauek ere. Hartune multzo horrek, beraz, Jaizkibelgo sistema hidrauliko izenekoa<br />
osatzen du, eta Jaizkibelgo hegoaldeko hegalean isurtzen da, <strong>Lezoko</strong><br />
Bonatxo baserriaren inguruan. Bertan amaitzen baita mendia zeharkatzen duen<br />
tunela. Tunel barneko hodiak, 1977ko txosten batek dioenez, burdinurtuzkoak<br />
ziren, eta haien barne diametroa 80 eta 100 mm artekoa zen. Sistema hidrauliko<br />
horrek interes berezia zuen Errenteriarako, eta horregatik zaindu eta mantendu<br />
du urte askoan. 1946an, esate baterako, jario handiak aurkitu zituzten –Pasaiako<br />
<strong>Udala</strong>k aprobetxatzen zituen ur ihes hauek-, eta hori dela-eta, txosten bat enkargatu<br />
zioten J.M. Martinez Artola ingeniariari, eta bertan jaso ziren instalazioaren<br />
behar nagusiak eta egin beharreko obrak. Dena den, hamar urte beranduago<br />
egin ziren obra horiek 117 . Zenbait enpresak ere erabili zuten azpiegitura hori, hala<br />
108<br />
114 AGG-GAO, JD S 234,1<br />
115 AGG-GAO, JD S 526.2<br />
116 LUA, Hirigintza 313-41. (1985)<br />
117 Errenteriako Udal Artxibategia (EUA) S;2.15.2. Lib. 627. Exp.5
Change language