Jaitsi hemen liburu osoa - Lezoko Unibertsitateko Udala

Lezo: ondarea eta hiri garapena
3.5 HIRI GARAPEN GARAIKIDEA
Lezoko herriguneak ez zuen aldaketa handirik
jasan XX. mendearen hasierara arte. Lezoko
hirigintzaren lehen aldaketak Ramon Kortazar
arkitektoaren eta Gumersindo Bireben ingeniariaren
eskutik etorri ziren. Biak ala biak izan baitziren Lezok
hurrengo mendeari aurre egiteko behar zituen azpiegitura
eta eraikinen proiektuen arduradunak. XIX.
mendearen amaieratik XX.aren bigarren hamarkadara
arte hainbat obra egin ziren, hala nola urak bideratzea,
edota ikuztegiak edo labaderoak, komun publikoak
104 , hiltegia, eskolak eta hilerri berria eraikitzea.
Esate baterako, 1907an, Ramon Kortazarrek
Lezoko kanposantu berriaren proiektua egin zuen 105 .
Hilerri zaharra badiaren ondoan zegoen, Altzateko lursailen
aurrean. Eraikin berria egiteko, 1888ko Errege
Agindua kontuan hartu behar izan zuen, eta, horretarako,
herrigunetik 500 metrora zeuden Mariposaenea
izeneko lursailak aukeratu zituzten. 106
1926an herriko hiltegiaren txanda izan zen; ordura
arte Naizenea izeneko etxean zegoen 107 . Eta urte
horretan bertan egin zuten neskato eta mutikoen
eskolaren proiektua, eskola zaharrak “osasunerako
kaltegarriak ez ezik, antihigienikoak baitziren”; horrenbestez,
“eraikin berri eta ezin ederrago bat egin zuten;
bi gela zituen eraikinak, bat mutilentzat eta beste bat
neskentzat, eta denetatik zuen, konketak, komunak
eta guzti”. Horrez gain, proiektuak jolastokia ere hartzen
zuen kontuan 108 . Hurrengo urtean, berriz, alondegiaren
eta azokaren proiektua egin zen. Eraikin hori
plazan dago, Paskual eta Zabala-enea etxeen artean,
eta bi eraikin horiekin batera oso multzo interesgarria
osatzen du 109 . Hain zuzen ere, proiektua bi etxeen
arteko tarte estura egokitu zen, eta bi eraikinen fatxadetako
lerro nagusiei jarraiki egin zen, joera historizista
nabarmenduz.
104 LUA, D-3-1- 6
105 LUA, D-3-1-7
106 LUA, D-3-1-4 (1904-1909)
107 AGG-GAO, JD S 960,21
108 AGG-GAO, JD IT 1871,8
109 LUA, D-3-1-8
101