07.06.2013 Views

Journal of Italian Translation - Brooklyn College - Academic Home ...

Journal of Italian Translation - Brooklyn College - Academic Home ...

Journal of Italian Translation - Brooklyn College - Academic Home ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Stefano U. Baldassarri<br />

sit, excellentes tamen sacrarum Scripturarum interpretes usque adeo ab<br />

interpretatione ad verbum, utpote ab illa quam et sententias obscurare et<br />

interdum pervertere arbitrabantur, abhorruisse videntur, ut in medio sacri<br />

textus cum nonnumquam amplificationibus, tum alienis quoque<br />

interpretationibus utantur. Quod Hieronymum cum in libris Eusebii<br />

Caesariensis et De temporibus tum etiam et De ecclesiastica historia diligenter<br />

accurateque servasse inter legendum manifeste conspicimus; et id, quod<br />

ipse diligenter servavit, pluribus librorum suorum locis sic fieri oportere<br />

plane aperteque testatur”.<br />

51. Apologeticus, cit., p. 129. L’originale latino legge: “Ceterum Sacra<br />

Scriptura, ob divinam eius in omnibus auctoritatem, quae nec fallit nec fallitur,<br />

solemnem quamdam et accuratam, gravem atque affectatam interpretationem<br />

vel maxime et in primis exigere et postulare videtur. Non tamen ita ad verbum<br />

fiat conversio, ut exinde declarationis et intelligentiae gratia plerumque<br />

non recedat (nec ita vaga ac lasciva sit oportet, ut procul abesse videatur)<br />

atque numquam cum nova addat, tum vetera praetermittat, nec plura alia<br />

diversimode, ut libuerit, interpretetur et exprimat, quemadmodum<br />

Hieronymus noster, optimus ac gravissimus interpres, hanc tam astrictam et<br />

tam severam ac tam accuratam de interpretandis Sacris Scripturis legem<br />

plerumque expressisse ac servasse videtur. In hac enim sua universali et<br />

pernecessaria ac utilissima utriusque Testamenti, hebraei et graeci, in latinam<br />

linguam traductione quandoque ita a verbo recedit ut non solum sacer sensus<br />

ad unguem servetur, sed etiam dilucidior reddatur ac denique ornatior<br />

et illustrior habeatur”.<br />

52. J. Hankins, Plato in the <strong>Italian</strong> Renaissance, Leida-New York-Colonia,<br />

Brill, 1994, rispettivamente pp. 120-122 e 186-187.<br />

53. Il saggio di Bessarione sul controverso passo del Vangelo di Giovanni<br />

(21,22) è un importante esempio di filologia biblica fornito da un umanista,<br />

ma dal punto di vista traduttologico ha poco o nulla di originale da <strong>of</strong>frire,<br />

essendo interamente debitore alle più note tesi geronimiane, come lo stesso<br />

autore ammette. Non è diverso il discorso per quanto concerne gli interventi<br />

del Trapezunzio sulla stessa questione. Si veda in proposito L. Mohler,<br />

Kardinal Bessarion als Theologe, Humanist und Staatsman, vol. I, Paderborn,<br />

Schöningh, 1923, pp. 399-403 e vol. III, pp. 71-87, dove si riproduce il testo<br />

greco del trattatello di Bessarione (versione latina in PG, 161.623-640; cfr.<br />

ibidem, coll. 867-882, per il testo latino di Trapezunzio, In expositionem illius<br />

textus Evangelii: , dedicato a Paolo II, non Sisto IV<br />

come erroneamente indicato dal Migne). Sul dibattito che si accese su questo<br />

controverso passo della Bibbia negli anni ‘50 del Quattrocento, cfr. J.<br />

Monfasani, George <strong>of</strong> Trebizond. A Biography and a Study <strong>of</strong> his Rhetoric and<br />

Logic, Leida, Brill, 1976, pp. 90-99 e l’antologia da lui curata Collectanea<br />

Trapezuntiana: Texts, Documents, and Bibliographies <strong>of</strong> George <strong>of</strong> Trebizond,<br />

Binghamton, Medieval and Renaissance Texts and Studies, 1984, pp. 311-<br />

312 e 574-576. Manetti non sembra essere stato direttamente coinvolto nella<br />

questione; forse non ne fu nemmeno al corrente. Vale tuttavia la pena notare<br />

29

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!