Van de goede wil naar de vrije wil… - Merijn Fagard

Recommendations

Info

Van de goede wil naar de vrije wil... – eindverhandeling – Merijn Fagard – 2006-‘7 – A. Burms bewust te zijn van iets nadat deze ingetreden is. Het is zeer moeilijk aan te tonen dat het bewustzijn van de mens ook wezenlijk afhankelijk is van het lichamelijke. In feite menen wij dat Steiners empirische onderzoekingen rond het denken, die ook – zoals hierboven in hoofdstuk 5 van deze verhandeling is uitgewerkt – hebben aangetoond dat het denken van de mens in wezen onafhankelijk verloopt van het lichamelijke, een boeiend uitzicht bieden op een antwoord op deze vraag in Steiners richting. We kunnen ons voorstellen dat er vanuit zijn introspectieve onderzoekingen naar het denken een weg bestaat die de mens ook in staat stelt het fenomeen van Steiners antroposofie te begrijpen. Daarmee is deze discussie natuurlijk zeker nog niet afgesloten. Maar enkele antwoorden en tegenantwoorden rond het voor en tegen van Steiners antroposofie zijn daarmee wel aangegeven. 162 Nog een laatste opmerking mag in dit verband wellicht worden gemaakt. Zij gaat over Steiners houding ten opzichte van de natuurwetenschap(pen). De natuurwetenschapper is geïnteresseerd in een ontologie en theorie met betrekking tot (bepaalde aspecten van) het zintuiglijke ervaringsbereik. We stellen dan vast dat Steiners houding ten opzichte van de moderne methode van zoeken naar de algemene wetmatigheden die gelden binnen dit bereik en de inhoud van deze wetmatigheden zelf, zeer positief is. Hij is een optimist over de mogelijkheid om het gelden van de natuurwetenschappen kennistheoretisch te onderbouwen. Precies met zijn onderzoek van het denken tracht hij dat ook te bereiken. Dit impliceert ook dat hij, uitzonderingen daargelaten, in principe de ontdekkingen, gedaan door de moderne natuurwetenschappen, restloos accepteert. 163 Eventuele geesteswetenschappelijke resultaten, in de mate deze ook handelen over het verband tussen de door Steiner aangenomen ‘geestelijke’ ervaringen en de ervaringen van ‘zintuiglijke’ aard, mogen daarom de natuurwetenschappelijk vastgestelde fenomenen en aangenomen wetmatigheden niet fundamenteel tegenspreken. 164 Wat Steiner voor ogen staat is een wetenschap die met de moderne natuurwetenschappen samenvalt plus resultaten die handelen over de ‘geestelijke’ ervaringen van de mens (en deze in verband brengt met de zintuiglijke ‘realiteit’). Het samenvallen van Steiners opvattingen op het gebied van de natuurwetenschappen met de modern ontwikkelde betekent echter niet de acceptatie door Steiner van de (filosofisch) aan het natuurwetenschappelijke denken doorgaans gekoppelde materialistische (fysicalistische) 162 Voor alle duidelijkheid: we bestuderen in deze verhandeling niet Steiners antroposofie, maar zijn filosofie. En dit voornamelijk op grond van het argument, dat deze toegankelijk is en interessant ook los van de antroposofische vraagstelling. 163 Zie ook sectie 2.2 over Steiners houding ten opzichte van de moderne biologie. 164 Lokaal spreekt Steiner de natuurwetenschappelijke opvattingen immers wel tegen. Hierboven hebben we bijvoorbeeld Steiners inperking van de algemene geldingskracht van de wet van behoud van energie gezien (noot 146). 138
Van de goede wil naar de vrije wil... – eindverhandeling – Merijn Fagard – 2006-‘7 – A. Burms ontologie. Deze bestrijdt hij wel. Zijn filosofische interpretatie van de natuurwetenschappen wijkt daarom af van de orthodoxe, zijn respect voor de bevindingen die voortvloeien uit de moderne natuurwetenschappelijke methode is echter groot. 6.4. Besluit Een balans maken over het voor en tegen van een thesis over de filosofie van Rudolf Steiner is op basis van de hierboven aangebrachte argumenten moeilijk. De hedendaagse lezer heeft gezonde reserves tegenover Steiners antroposofie; zijn filosofie hangt daar echter op een vrij complexe en subtiele manier mee samen. Zij sluit de antroposofie niet uit, maar deze laatste kan er ook niet uit worden afgeleid. We zullen hier deze relatie niet verder onderzoeken, maar hopen dat het bovenstaande de lezer er toch toe kan bewegen Steiners filosofie met interesse te benaderen. Enkel door het bestuderen van deze filosofie zelf namelijk menen we dat uiteindelijk definitief kan worden besloten of dit voorstel van Steiner tot een filosofie van de vrijheid een thesisstudie waard is. 139
Page 1 and 2:
HOGER INSTITUUT VOOR WIJSBEGEERTE V
Page 3 and 4:
Van de goede wil naar de vrije wil.
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88: Van de goede wil naar de vrije wil.
Page 137: Van de goede wil naar de vrije wil.
show all

Van de goede wil naar de vrije wil… - Merijn Fagard

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?