FAK-Manifes vir Demokratiese Afrikaners - Welkom by die FAK

Enkele jare later het die Unie van Suid-Afrika in
1910 tot stand gekom – waarvan Smuts die groot
argitek was. Hertzog en Steyn het gesorg dat
“Hollands” saam met Engels as een van die offisiële
tale erken is. Daarmee is die beginsel van amptelike
meertaligheid vir Suid-Afrika gevestig. Terselfdertyd
het die beweging om van Afrikaans ’n kultuurtaal te
maak, van krag tot krag gegaan, en dié beweging is
begin deur die man wat wou emigreer, naamlik Gustav
Preller. Hy is in diens geneem deur De Volksstem, een
van die koerante wat met die ZAR-geld opgerig is
Hulle vier, en tienduisende meer, was burgers
van ’n gemeenskap eerder as verbruikers van ’n vrye
mark. ’n “Elkeen-vir-homself”-mentaliteit sou hulle
met minagting verwerp het. Niemand van hulle het ryk
geword nie, maar hulle het hul gemeenskap help
bemagtig.
Die omstandighede van Afrikaners van ’n eeu
gelede was in baie opsigte moeiliker as vandag. Wat
tans demoraliserend werk, is die ongunstige en steeds
verswakkende demografiese posisie van Afrikaners, en
van Afrikaanstaliges in die algemeen, asook die
demonisering van Afrikaners. Dit maak mense passief
en bang vir stryd.
Wat dieselfde gebly het, is dat die taal sentraal
staan. ’n Mens moet jou afvra of die passiwiteit van
baie Afrikaanstaliges oor die verontagsaming van die
taalbepalings van die Oorgangsgrondwet en later die
Grondwet nie bygedra het tot die groeiende
magswellus van die bewindhebbers nie. Talle
Afrikaners wat beter behoort te geweet het, het soms
die owerheid se kant gekies wanneer “taalstryders” oor
taalkwessies gekla of geprotesteer het.
Een van die positiewe ontwikkelings van die
afgelope jaar of wat is dat taalaktivisme toeneem, dit
wil sê aksies om druk op maghebbers te probeer
uitoefen om ongewenste taalbeleide en taalpraktyke te
verander. Dit sluit in litigasie, drukgroepvorming,
gemeenskapsmobilisering, ondersoeke, mediadekking,
selfs geweld. Tot dusver is Suid-Afrika vry van
laasgenoemde.
’n Paar voorbeelde van aktivisme. Die eerste is
die hofsake wat verskeie Afrikaanse skole gevoer het
teen onderwysdepartemente wat hulle taalbeleid
verander het. ’n Saak wat veral aandag getrek het, was
die hofgeding van die Afrikaanse laerskool Mikro in
Kuilsrivier wat deur die Wes-Kaapse
onderwysdepartement gedwing is om Engelse leerlinge
te aanvaar. Toe die Kaapse hooggeregshof die skool
gelyk gee, het die departement na die appélhof in
Bloemfontein geappelleer, wat ook teen die
departement uitspraak gegee het. Johann Rossouw het
in Die Vrye Afrikaan van Maart 2005 die bedenklike
metodes van die departement uitstekend ontleed.
’n Tweede voorbeeld van taalaktivisme is ’n
ondersoek wat proff. Hermann Giliomee en Lawrence
Schlemmer in opdrag van die Suid-Afrikaanse
Akademie vir Wetenskap en Kuns uitgevoer het na die
posisie van Afrikaans as voertaal aan die histories
Afrikaanse universiteite. In hul verslag, ’n Vaste plek
vir Afrikaans. Taaluitdagings op die kampus, toon
hulle aan hoe die dubbelmediumbeleid van die
Universiteite van Stellenbosch en Pretoria Afrikaans
nadelig raak. Sommige vakke is prakties verengels.
’n Derde aksie was ’n taaldebat wat in 2005 in
Die Burger gevoer is oor die taalbeleid van
Stellenbosch. Een van die hoogtepunte was die toetrede
van die Afrikaanse skrywers, wat selde as verenigde
front optree. Sowat 150 skrywers het ’n versoek aan
die raad van die Universiteit van Stellenbosch gesteun
om die dubbelmediumbeleid te heroorweeg.
Daar was die afgelope tyd nie alleen taalaksies
nie, maar ook ander bedrywighede. Daaronder is die
pogings van Solidariteit om emigrante na die land terug
te lok en regstellende aksie op ’n minder onregverdige
wyse toe te pas.
Die groter betrokkenheid van Afrikaners by
beleide en praktyke wat hulle raak, is een van die
gesondste ontwikkelings van die afgelope ses jaar.
Ongelukkig is die betrokkenheid steeds maar klein.
Te veel mense dink politiek gaan net oor
verkiesings. In die moderne demokrasie gaan dit
dikwels oor maniere om die mag van die meerderheid
aan bande te lê, en die belange van minderhede te
beskerm of te bevorder.
Daar is Afrikaanse instansies wat finansieel kan
help, soos die Dagbreektrust. Dié kan byvoorbeeld ’n
Afrikaanse publikasie help wat in diens van ’n nuwe
Afrikanerpolitiek staan.
Die regering se kommunikasiehoof, mnr.
Themba Maseko, het onlangs gewys op “’n gaping
tussen die regering en voorheen bevoordeelde
gemeenskappe – hoofsaaklik die wit gemeenskappe. Ek
dink as ’n regering reik ons nie voldoende uit na
daardie gemeenskap nie” (Volksblad, 9 Augustus
2006).
Die gaping word groter. Wat daartoe bydra, is
die maghebbers se onbedwingbare begeerte om alles te
beheer en te reguleer – van sport tot die regsberoep tot
private hospitale, van munisipaliteite tot private
ondernemings. Transformasie met sy menigte wette,
regulasies en voorskrifte, soos die Wet op Breë Swart
Ekonomiese Bemagtiging, bepaal die lot van individue
en ondernemings.
Die bewind het al baie gedoen om Afrikaners te
laat lyk na setlaars wat tydelik in die land is slegs om
geld te maak, en enige tyd kan uitwyk na ’n ander land.
Hul historiese erfenis in die vorm van plekname en
monumente is konstant onder bedreiging, húl verhaal
van hul eie verlede word verwerp en die taal wat hulle
met die ander Afrikaanstaliges deel, word stelselmatig
op alle terreine verdring.
Groter deelname aan politieke aksies is nodig
om te voorkom dat ons tot permanente setlaarstatus
gereduseer word. Ook om die uitwasse van
taalmarginalisering, regstellende aksie, kwotas en
onregverdige transformasiepraktyke te bestry.
www.vryeafrikaan.co.za DIE VRYE AFRIKAAN | 15 September 2006 | BLADSY 54