FAK-Manifes vir Demokratiese Afrikaners - Welkom by die FAK

Die groot polemiek oor die Universiteit van Stellenbosch se taalbeleid was een van die grootste taaldebatte in die Suid-
Afrikaanse media die afgelope eeu.
Daar was miskien net vier wat naastenby so omvangryk was.
Die eerste was die dekadelange debat oor die keuse tussen Afrikaans of Nederlands as kultuurtaal vir
Afrikaanstaliges. Van die belangrikste deelnemers was die manne van die taalbeweging, soos Gustav Preller, Jannie de
Waal, CJ Langenhoven, DF Malherbe en JJ Smith.
Die tweede was dié vroeg in die twintigste eeu oor genl. Hertzog se Vrystaatse onderwyswet wat taalgelykheid
in die Vrystaatse skole moes teweegbring, en sy optrede teen inspekteurs wat hom teëgegaan het. Hy het ’n hofgeding
teen die inspekteurs verloor, maar die Afrikanerpubliek het die koste help dra. Met die geld wat oorgebly het, is die
grootste Afrikaanse literêre prys, die Hertzogprys, ingestel.
Die derde is ’n lawine van anti-Afrikaanse briewe in die Engelse pers toe die SAUK in 1937 besluit het om
Afrikaanse aankondigings in die oorwegend Engelse radiodiens in te voer. So hewig was die protes daarteen dat die
SAUK ’n afsonderlike Afrikaanse diens begin het.
Die vierde was ’n langdurige debat in Die Volksblad oor die voertaal van UKOVS in die vroeë 1940’s. Dit het
ten dele gelyk geloop met ’n lang debat oor die voorneme van die regering om enkelmediumskole deur dubbel- of
parallelmediumskole te vervang. UKOVS het Afrikaans geword, en enkelmediumskole is behou.
Afrikaans kon baat vind by taalaktivisme in die vorm van perspolemieke, al het die wenners ten tyde van hul
optrede min politieke mag gehad – of selfs geen.
www.vryeafrikaan.co.za DIE VRYE AFRIKAAN | 15 September 2006 | BLADSY 55