PUBLICATIES VAN DE EERSTE 10 JAAR VAN DE REFORMATOR

125
heeft het lezen geen nut.
Het woordje wet moet men hier niet verstaan op menselijke wijze, alsof het een leer
zou zijn over de werken, die men doen en laten moet; zoals het bij mensenwetten gaat,
waaraan men door de werken voldoet, al is men er met het hart niet bij. God oordeelt
naar de grond van het hart. Daarom eist ook Zijn wet de grond van het hart en is niet
tevreden met de werken, maar bestraft veeleer de werken, die niet uit de grond van het
hart gedaan worden als huichelarij en leugen. Vandaar dat alle mensen leugenaars
heten (Ps. 116: 11), omdat niemand uit de grond van zijn hart Gods wet houdt of
houden kan. Want ieder mens vindt in zichzelf tegenzin tegen het goede en lust tot het
kwade. Waar nu niet de vrije begeerte tot het goede is, daar is de grond van het hart
niet bij Gods wet: daar is dan ook stellig zonde en toorn verdiend bij God, hoewel
ogenschijnlijk vele goede werken en eerbaarheid het leven sieren.
Daarom concludeert Paulus in het tweede hoofdstuk, dat de Joden allen zondaars zijn,
en zegt hij, dat alleen zij, die de wet doen, rechtvaardig zijn voor God. Hij wil
daarmee zeggen, dat niemand de wet vervult door daden, maar hij zegt veeleer tot hen
in vs. 22: "Gij leert, dat men geen overspel moet doen, en gij doet overspel" en
eveneens vs. 1: 'Waarin u een ander oordeelt, daarin veroordeelt gij uzelf, aangezien
gij, die oordeelt, hetzelfde doet." Het is als wilde hij zeggen: U leeft uiterlijk prachtig
in de werken van de wet en oordeelt wie niet zo leven en weet iedereen te
onderrichten; u ziet de splinter in het oog van de ander, maar de balk in uw eigen oog
wordt u niet gewaar. Want indien u al uiterlijk door uw werken van de wet houdt uit
vrees voor straf of uit begeerte naar loon, zo doet u alles toch niet uit vrije begeerte en
liefde tot de wet, maar met tegenzin en dwang; u zou liever anders doen, indien de wet
er niet was. Daaruit volgt, dat u in het diepst van uw hart de wet vijandig bent. Wat
betekent het dan, dat u anderen leert niet te stelen, indien u in uw eigen hart een dief
bent, en ook naar buiten graag zou willen zijn, indien u durfde? En toch volgt ook bij
zulke huichelaars op den duur de uiterlijke daad. U leert dus anderen, maar uzelf niet;
u weet ook niet, wat u leert; u hebt ook de wet nog nooit goed verstaan. Ja, daar komt
nog bij, dat de wet de zonde vermeerdert, zoals hij zegt in 5 vs. 20, opdat de mens des
te vijandiger tegenover de wet komt te staan, naarmate zij meer eist, wat hij niet
volbrengen kan.
Daarom zegt hij in 7: 14: De wet is geestelijk. Wat is dat? Indien de wet vleselijk was,
dan zou met werken daaraan voldaan kunnen worden; nu de wet echter geestelijk is,
kan niemand daaraan voldoen, tenzij alles, wat u doet, voortkomt uit de grond van het
hart. Maar zulk een hart kan niemand geven dan alleen Gods Geest; deze maakt de
mens aan de wet gelijk, dat hij innige begeerte naar volvoering van de wet krijgt en
voortaan niet uit vrees of dwang, maar uit vrije wil alles doet. Zo is dan de wet
geestelijk, die met zulk een geestelijk hart bemind en vervuld wil worden, en zij eist
zulk een geest. Waar die niet in het hart is, daar blijft de zonde, tegenzin, vijandschap
tegen de wet, die toch goed, rechtvaardig en heilig is....
Daardoor komt het, dat alleen het geloof rechtvaardig maakt en de wet vervult; want
door het geloof komt de Geest door Christus' verdienste. De Geest echter geeft een blij
en vrij hart, zoals de wet eist; daarom komen dan ook de goede werken uit het geloof
zelf voort. Dat bedoelt hij in 3: 31, nadat hij de werken van de wet verworpen heeft,
zodat het klinkt, alsof hij de wet wilde opheffen door het geloof. Nee, zegt hij, wij
bevestigen de wet door het geloof, d.i. wij vervullen ze door het geloof .
Zonde betekent in de Schrift niet alleen de uiterlijke daad in het lichamelijk bestaan,
maar de innerlijke roerselen van het hart, die tot de daad drijven. Zó, dat het woordje
"zonde doen" betekent, dat de mens geheel aan de zonde ten offer valt. Want er
geschiedt geen enkele uiterlijke daad van zonde, zonder dat de mens er met lichaam