PUBLICATIES VAN DE EERSTE 10 JAAR VAN DE REFORMATOR

vertrekken; want zij hoopten, dat de Ditmarsers, die anders veel meer dan andere
mensen met afgoderij beladen zijn, tot de rechte kennis van Gods Woord mochten
komen.
Daarop reisde Hendrik op de maandag van de eerste adventsweek 73 dwars door het
aartsbisdom Bremen naar Ditmar en kwam te Meldorf, waar hij beroepen was en ook
met grote blijdschap door de pastoor en andere vrome Christenen ontvangen werd.
Zodra hij aangekomen was en hoewel hij nog geen preek had uitgesproken, werd de
duivel met zijn aanhangers toornig en hitste hij in het bijzonder op Augustinus
Torneborch, de prior van het zwarte klooster, waarvan men de monniken Jacobieten of
Predikheren 74 noemt. Hij liep terstond naar zijn compagnon magister Johannes
Snicken, de plaatsvervanger of commissaris van de officiaal 75 van Hamburg, en
beraadslaagde, wat hun te doen stond om te voorkomen, dat het met hun rijk uit zou
raken.
Tenslotte kwamen zij tot het besluit, dat zij vóór alles moesten voorkomen, dat hij
predikte; want wanneer hij zou prediken, zodat het gewone volk hem hoorde, dan zou
hun doortraptheid aan de dag komen en zouden zij daarna niets meer kunnen uitrichten;
want zij wisten heel goed, hoe het te Bremen gegaan was. Ingevolge dit
besluit maakte de prior van het Dominikaner klooster zich 's morgens vroeg op - want
van bezorgdheid sliep hij 's nachts niet veel - en verscheen op de zaterdag vóór de
tweede Adventszondag 76 te Heide voor de acht en veertig regenten van het gehele
land 77 . Hier beklaagde hij zich ten zeerste en bracht hun onder het oog, hoe de monnik
van Bremen gekomen was, om in het gehele land Ditmar een ommekeer teweeg te
brengen, zoals hij ook met de Bremers had gedaan. Tot helpers had hij ook magister
Günther, de gemeente-secretaris van het land, en Peter Hanne, twee grote vijanden
van het Woord van God. Deze twee hielpen de prior met de grootste ijver en hielden
het de andere zes en veertig ongeleerde, eenvoudige mannen voor hoe grote lof in
geheel Beneden-Duitsland en hoe grote dank in het bijzonder bij de bisschop van
Bremen zij zich verwerven zouden, wanneer zij deze ketterse monnik ter dood zouden
brengen. Toen zij dit hoorden, die arme ongeleerde lieden, stelden zij terstond een
schriftelijk besluit op, om hem te doden, hoewel zij hem niet gezien, nog minder
gehoord en weerlegd hadden.
Tenslotte wist de prior van de acht en veertig regenten een brief of bevelschrift aan de
pastoor te verkrijgen, om de monnik te verjagen, voordat hij begon te prediken op
straffe van de hoogste boete volgens het daar te lande geldende recht. Terstond vertrok
de prior ijlings naar Meldorf met het bevelschrift en overhandigde dit in de nacht aan
de vrome pastoor. Want hij hoopte, dat deze Hendrik zou willen verhinderen te
prediken; immers hij wist heel goed, wat daarbij voor hem op het spel stond. Toen de
pastoor deze brief of dit bevelschrift las, verwonderde hij zich ten zeerste over zulk
een bevel, aangezien het tegen het gewoonterecht indruiste, dat de acht en veertig
regenten zich om kerkelijke zaken bekommerden. Het kerkbestuur toch kwam volgens
oud gebruik van het land aan de gehele tot een parochie verbonden gemeente toe.
Want het is krachtens een beslissing van het gehele land lange tijd gebruik geweest,
dat iedere parochiekerk de bevoegdheid had om naar eigen goeddunken een pastoor of
prediker aan te stellen en te ontslaan.
Deze brief gaf de pastoor aan Hendrik ter inzage en wees hem er daarbij op, wat het
73 De 28ste november 1524.
74 Dominikaner monniken.
75 Een bisschoppelijk rechterlijk ambtenaar.
76 Zondag de 4de december.
77 De uit oude boerengeslachten gekozen regering van Ditmar, die zitting hield te Heide.
48