13.07.2013 Views

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

108 <strong>Heren</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> raad<br />

re<strong>de</strong>n werd ditmaal gesteld op twee stuivers, te voldoen aan <strong>de</strong> laagschout2. De bepaling<br />

<strong>van</strong> 1525 betreft <strong>de</strong> activiteiten <strong>van</strong> <strong>de</strong> schepenen op het gebied <strong>van</strong> <strong>de</strong> vrijwillige recht-<br />

spraak. Bij vrijwillige of voluntaire rechtspraak gaat het om het vastleggen <strong>van</strong> contracten<br />

<strong>van</strong> allerlei aard tussen particuliere partijen ten overstaan <strong>van</strong> een schepenbank7. Bij <strong>de</strong><br />

bepalingen <strong>van</strong> 1527 en 1530 gaat het om het burgerlijk proces. Strikt genomen beteke-<br />

nen <strong>de</strong>ze bepalingen dat <strong>de</strong> negen schepenen dagelijks minstens vier tot vier-en-ee11-half<br />

uur op het stadhuis aanwezig dien<strong>de</strong>n te zijn. Zon- en feestdagen zullen gewoonlijk een<br />

uitzon<strong>de</strong>ring op <strong>de</strong>ze regel hebben gevormd.<br />

De vraag dient zich aan in hoeverre <strong>de</strong>ze bepalingen daadwerkelijk wer<strong>de</strong>n afgedwon-<br />

gen en nageleefd. Van <strong>de</strong> betaling <strong>van</strong> boetes aan <strong>de</strong> laagschout is in diens rekeningen<br />

geen enkel spoor terug te vin<strong>de</strong>n. Het is dan ook twijfelachtig of <strong>de</strong> regelingen met be-<br />

trekking tot <strong>de</strong> presentie uit <strong>de</strong> jaren 1525, 1527 en 1530 strikt zijn nageleefd. Na<strong>de</strong>r<br />

on<strong>de</strong>rzoek kan hieromtrent meer dui<strong>de</strong>lijkheid bie<strong>de</strong>n. In het navolgen<strong>de</strong> zullen gegevens<br />

uit verschillen<strong>de</strong> bronnen wor<strong>de</strong>n gecombineerd om vast te stellen op welke dagen welke<br />

schepenen aantoonbaar activiteiten hebben ontplooid. Hiertoe is een achttal peiliaren<br />

- .<br />

na<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>rzocht. In <strong>de</strong> eerste plaats is gekozen voor een vijftal jaren, regelmatig ver-<br />

spreid over <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 1500-1580: het regeringsjaar dat liep <strong>van</strong> 1 oktober 1499 tot en<br />

met 30 september 1500 (ver<strong>de</strong>r aangeduid als 1499-1500)4; en <strong>de</strong> jaren 1519-1520;<br />

1539-1540; 1559-1560; 1579-1580. Daarnaast is ook voor een drietal perio<strong>de</strong>s gekozen,<br />

---. .<br />

waaiiri latente spari~iirigeri i11 <strong>de</strong> Uossche saineriieving tor uitbarsting kwamen, nameiijk<br />

(<strong>de</strong>len <strong>van</strong>) <strong>de</strong> jaren 1525, 1566-1567 en 1578-1.579. De resultaten <strong>van</strong> dit on<strong>de</strong>rzoek,<br />

bijeengebracht in Bijlage 1, wor<strong>de</strong>n in het navolgen<strong>de</strong> besproken. Allereerst wor<strong>de</strong>n in het<br />

kort <strong>de</strong> gebruikte bronnen getypeerd (1.1). Vervolgens wordt nagegaan op welke dagen<br />

activiteiten in het raadhuis kunnen wor<strong>de</strong>n vastgesteld (1.2); daarna wordt <strong>de</strong> activiteit<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> schepenen na<strong>de</strong>r beschouwd (1.3).<br />

5.1.1. BRONNEN<br />

Zeker al sinds 1514, maar waarschijnlijk al veel langer, wer<strong>de</strong>n verslagen <strong>van</strong> <strong>de</strong> raads-<br />

verga<strong>de</strong>ringen opgesteld door een secretaris en later een De oudste resolutie-<br />

boeken, die bewaard zijn gebleven, dateren echter pas <strong>van</strong> het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> jaren vijftig<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> zestien<strong>de</strong> eeuw. Eerst <strong>van</strong>af het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> jaren zeventig bestaat er een door-<br />

lopen<strong>de</strong> reeks6. Pas in die jaren is <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>rfrequentie <strong>van</strong> <strong>de</strong> stadsregering met zeker-<br />

heid vast te stellen. Dan blijkt ook, dat <strong>de</strong> drie le<strong>de</strong>n veelvuldig na <strong>de</strong> middag hun verga-<br />

<strong>de</strong>ring voortzetten. Vanaf het mid<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> jaren 1570 zijn in <strong>de</strong> resolutieboeken per<br />

verga<strong>de</strong>ring <strong>de</strong> namen <strong>van</strong> <strong>de</strong> aanwezige vertegenwoordigers <strong>van</strong> het eerste en twee<strong>de</strong> lid<br />

GAH OA A524, 89r-97v, d.d. 16-9-1527; GAH OA Charters en privilegebrieven, nr. 743; JA-<br />

COBS, Justitie en politie, 42; LIJTEN, Het burgerlijk proces, 53, 210. Overigens is <strong>de</strong> werking<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> laatste ordonnantie na protest <strong>van</strong> <strong>de</strong> kant <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>Bossche</strong> schepenen op 1-2-1531 tij<strong>de</strong>-<br />

lijk opgeschort: GAH OA Charters en Privilegebrieven, nr. 752. Uit niets blijkt echter dat <strong>de</strong><br />

ordonnantie daarna daadwerkelijk is veran<strong>de</strong>rd. Zie: LIJTEN, Het burgerlijk proces, 30, noot<br />

116.<br />

SPIERINGS, Het schepenprotocol, 160-161; VAN SYNGHEL, Het Bosch' protocol.<br />

Overigens is voor het prosopografisch on<strong>de</strong>rzoek in <strong>de</strong>el 111 het schepenjaar 1500-1501 als be-<br />

ginjaar genomen.<br />

Zie p.166-169.<br />

GAH OA Al, (1551) 1.552-1556; A2, 1552-1554; A3, 1574-1577; A4, 1577-1578; AS, 1579-<br />

1581. Met <strong>de</strong> nodige hiaten loopt <strong>de</strong>ze reeks ver<strong>de</strong>r door. Dat in<strong>de</strong>rdaad ook vóór 1552 al <strong>de</strong>r-<br />

gelijke registers hebben bestaan, blijkt uit een vermelding <strong>van</strong> <strong>de</strong>n co?iclusieboek in <strong>de</strong> stadsreke-<br />

ning <strong>van</strong> 1530-1531 (GAH OA B37, 1530-1531, vatt al<strong>de</strong>rhun<strong>de</strong> snicken).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!