13.07.2013 Views

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

De bestuurlijke praktijk<br />

Karel V in 1525 doorvoer<strong>de</strong>, leid<strong>de</strong> wel tot een stijging <strong>van</strong> het totale aantal individuele<br />

schependagen, maar niet tot een substantiële stijging <strong>van</strong> het aantal schependagen per<br />

individuele schepenen. Karel V was tot verhoging <strong>van</strong> het aantal schepenen overgegaan,<br />

aensierr<strong>de</strong> <strong>de</strong> grootheyt varz onse voirs. stadt en<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong>r menichte varz<strong>de</strong>n ingesetenen<br />

<strong>van</strong> dienh7. Door <strong>de</strong> om<strong>van</strong>g <strong>van</strong> <strong>de</strong> stad en haar bevolking was <strong>de</strong> werkdruk op <strong>de</strong> sche-<br />

penen blijkbaar <strong>de</strong>rmate gestegen dat een vergroting <strong>van</strong> het schepencollege noodzakelijk<br />

werd geacht. Karel V lijkt hierin gelijk te hebben gehad: het gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> aantal individuele<br />

schependagen daal<strong>de</strong> immers niet substantieei. Zon<strong>de</strong>r dat <strong>de</strong> individuele werkbelasting<br />

toenam, steeg door <strong>de</strong> vergroting <strong>van</strong> het aantal schepenen wel het totale aantal<br />

werkdagen.<br />

Wat betreft <strong>de</strong> individuele schepenen moet wor<strong>de</strong>n vastgesteld, dat zij zich niet aan <strong>de</strong><br />

verschillen<strong>de</strong> veror<strong>de</strong>ningen hiel<strong>de</strong>n, die strikt genomen inhiel<strong>de</strong>n dat ie<strong>de</strong>re schepen elke<br />

werkdag geduren<strong>de</strong> een bepaal<strong>de</strong> tijd op het raadhuis aanwezig dien<strong>de</strong> te zijn. Zolang er<br />

op ie<strong>de</strong>re werkdag één of meer schepenen present waren om <strong>de</strong> lopen<strong>de</strong> zaken af te han-<br />

<strong>de</strong>len en kwesties die zich aandien<strong>de</strong>n naar behoren aan te pakken, bestond er geen pro-<br />

bleem. In geval <strong>van</strong> nood kon<strong>de</strong>n namelijk alle schepenen binnen betrekkelijk korte tijd<br />

bijeen wor<strong>de</strong>n geroepen. De schepenen waren immers verplicht zich geduren<strong>de</strong> hun arnbts-<br />

termijn metterwoon binnen <strong>de</strong> stad te vestigen. Er bestaat geen re<strong>de</strong>n oni aan te nemen<br />

dat met <strong>de</strong>ze regel op grote schaal <strong>de</strong> hand werd gelichthx. Dit verklaart ook waarom er<br />

behalve in het crisisjaar i566-l567 zel<strong>de</strong>n of nooit stadsbo<strong>de</strong>n naar schepenen, die zich<br />

zon<strong>de</strong>r re<strong>de</strong>n buiten <strong>de</strong> stad bevon<strong>de</strong>n, wer<strong>de</strong>n uitgezon<strong>de</strong>nhg.<br />

Een enkele maal blijkt een schepen toch zon<strong>de</strong>r officiële re<strong>de</strong>nen buiten <strong>de</strong> stad te<br />

hebben verbleven. In mei 1560 liet <strong>de</strong> ont<strong>van</strong>ger-generaal <strong>van</strong> <strong>de</strong> be<strong>de</strong>n in Brabant, mr.<br />

Jacob Grarnmey, in Antwerpen beslag leggen op een aantal <strong>Bossche</strong> vrachtschepen en<br />

enkele <strong>Bossche</strong> kooplie<strong>de</strong>n arresteren. De <strong>Bossche</strong> schepen Bartholomeus Loef (119), die<br />

op dat moment toevallig in <strong>de</strong> Schel<strong>de</strong>stad verbleef, reis<strong>de</strong> op verzoek <strong>van</strong> die kooplie<strong>de</strong>n<br />

naar Brussel om te trachten arrestatie en beslaglegging ongedaan te maken en een accep-<br />

tabele oplossing voor <strong>de</strong> kwestie te vin<strong>de</strong>n7'. Loef, die overigens <strong>van</strong> alle schepenen in <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rzochte peiljaren het minste aantal dagen, slechts 60, in functie, bevond zich klaar-<br />

blijkelijk op persoonlijke titel in Antwerpen. Nergens blijkt althans dat hij hier in functie<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> stad 's-Hertogenbosch was. Door <strong>de</strong>ze terloopse vermelding in an<strong>de</strong>r verband<br />

weten we in dit geval dat een schepen wel <strong>de</strong>gelijk tij<strong>de</strong>ns zijn ambtsperio<strong>de</strong> zon<strong>de</strong>r of-<br />

ficiële re<strong>de</strong>nen buiten <strong>de</strong> stad kon verkeren. Loefs ine<strong>de</strong>schepenen hebben hier blijkbaar<br />

<strong>van</strong> geweten en er geen bezwaar tegen gemaakt. Mits in on<strong>de</strong>rling overleg was een tij<strong>de</strong>-<br />

lijke afwezigheid 0111 persoonlijke of zakelijke re<strong>de</strong>nen <strong>van</strong> een schepen wel <strong>de</strong>gelijk n~o-<br />

gelijk. Er zijn geen aanwijzingen dat er binnen het schepencollege conflicten zijn gerezen<br />

over <strong>de</strong> aan- of afwezigheidsgraad <strong>van</strong> <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> schepeneli. De gewone <strong>Bossche</strong><br />

GAH OA Charters en privilegebrieven, nr. 720; VAN DEN HEUVEL, Rechtsbrotztzen ambnchts-<br />

gil<strong>de</strong>n, nr. 123.<br />

De voorkeur die bij <strong>de</strong> vernieuwing <strong>van</strong> <strong>de</strong> wet werd gegeven aan personen die dichtbij <strong>de</strong> stad<br />

woon<strong>de</strong>n (ten opzichte <strong>van</strong> kandidaten die ver<strong>de</strong>r weg woon<strong>de</strong>n), moet mijns inziens vooral<br />

wor<strong>de</strong>n gezien in het licht <strong>van</strong> <strong>de</strong> latere functies var1 <strong>de</strong>ze personen. Wanneer zij gezworenen en<br />

daarna raadsheren waren gewor<strong>de</strong>n, bestond voor hen <strong>de</strong> verplichting om binnen <strong>de</strong> stad te<br />

wonen niet meer, terwijl zij toch wer<strong>de</strong>n geacht <strong>de</strong> raadsverga<strong>de</strong>ringen bij te wonen. De voor-<br />

keur voor dichtbij <strong>de</strong> stad wonen<strong>de</strong> kandidaten lijkt dan ook vooral bedoeld om <strong>de</strong> opkomst<br />

<strong>van</strong> het twee<strong>de</strong> lid <strong>van</strong> <strong>de</strong> stadsregeririg zo hoog mogelijk te hou<strong>de</strong>u.<br />

Op 8-6-1533 werd een bo<strong>de</strong> naar schepen Dirck <strong>de</strong> Borchgreve (28) gezon<strong>de</strong>n (GAH OA B39,<br />

vaiz bo<strong>de</strong>tiloeti); op 28-5-1553 naar presi<strong>de</strong>i~t-schepen ~Marteri <strong>de</strong> Greve (82) (B59, ibi<strong>de</strong>m) en in<br />

1569-1570 aan Willem <strong>de</strong> Borchgreve (32) (B76, ibi<strong>de</strong>m).<br />

GAH OA B66, 1559-1560, vntz<strong>de</strong>tz heeretz scepetzeii ...

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!