Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Bestuurlijke carrières 259
1564 colleges van drie rentmeesters. Hoe de verkiezing van die drietallen in zijn werk
ging, is onduidelijk. Vast staat wel dat al vanaf 1558 weer van de methode van 1547
werd afgeweken. Het is niet uitgesloten dat onder druk van de eerste twee leden werd
teruggegrepen op de ordonnantie van 1458. Opnieuw kwam het derde lid in verzet: in
1565 eisten zij een terugkeer naar een systeem als dat van 1547Iï0. Hoe deze kwestie is
opgelost, blijft onduidelijk.
Van 1565 tot en met 1576 functioneerden voortdurend dezelfde twee rentmeesters,
Henrick de Hont (R32) en Marten 's Heeren (94). Geen van beiden was voorheen ooit
schepen of deken geweest. Wel waren beiden gezworen lid van de Lieve Vrouwebroederschap.
Bovendien zouden ze later allebei aan het einde van hun bestuurlijke carrière éénmaal
schepen worden. De lange ambtstermijn van deze rentmeesters zal net als de herhaalde
continuatie van schepenbanken in dezelfde periode ongetwijfeld verband houden
met de woelige tijden in de Nederlanden en 's-Hertogenbosch. Wellicht had de jaarlijkse
herbenoeming van deze blijkbaar capabele en voor alle partijen acceptabele rentmeesters
ook de instemming van de gehele ~tadsregering'~' om het oplaaien van het conflict over de
benoemingswijze te voorkomen. In 1576 kwam om onbekende redenen een einde aan die
toestand van status quo. In dat jaar werd besloten om twee extra rentmeesters aan te
stellen. De Hont en 's Heeren verzetten zich hiertegen, omdat zij midden in hun rekeningjaar
zaten. Hierop besloot de raad wel twee nieuwe rentmeesters te kiezen, maar hun pas
op Bamis 1577, het einde van het lopende rekeningjaar, bevoegdheden te verlenen. In de
tussentijd konden zij zich al oriënteren op hun nieuwe functie. Op 3 december 1576 vond
de verkiezing plaats: de eerste twee leden nomineerden een drietal personen wesende vuyt
d'lichaem vander stadt; de ambachtsdekens kandideerden drie leden vuyten raedt. Vervolgens
kozen de dekens één rentmeester uit de nominatie van de eerste twee leden en vice
versa. Uiteindelijk werden Dirck Aertsen (8) en Adriaen Zegers (R69) tot nieuwe rentmeesters
be~ioenid'~~. Deze verkiezing vond derhalve plaats volgens het door de ambachtsdekens
geprefereerde systeem, met dien verstande dat nu voor het eerst duidelijk wordt uit
welke groep elk van beide partijen voor nominatie kon putten. Voorheen was dat niet
duidelijk gesteld, in 1555 was slechts sprake geweest van nominatie door beide partijen
van goede mavtnen vuyter gemeynte. De in 1576 gebezigde formulering lijkt erop te wijzen
dat de eerste twee leden kandidaten kozen uit de natuurlijke achterban van de ambachtsgilden,
terwijl de ambachtsdekens personen uit de kring van de bestuurlijke elite nomineerden.
Hoewel was afgesproken dat de nieuwe rentmeesters vanaf Bamis 1577 met hun
werkzaamheden zouden beginnen, gebeurde dat vreemd genoeg niet. Integendeel, in augustus
1577 werd besloten de zittende rentmeesters voor een jaar te continueren"" Toen
Marten 's Heeren echter voor het schepenjaar 1577 tot schepen werd gekozen, viel het
besluit om naast de enige overgebleven rentmeester, Henrick de Hont, twee nieuwe aan te
stellen'74. Nu pas herinnerde me zich blijkbaar de verkiezing van december 1576 en werd
Adriaen Zegers alsnog functionerend rentmeester. Dirck Aertsen bedankte voor de eer,
waarop de eerste twee leden uit de andere genomineerden mr. Henrick van Broekhoven
(44) kozen17*. Hoewel in de jaren tachtig van de zestiende eeuw nu en dan sprake is van
170 GAH OA A208,10-1565.
171 GAH OA A3, 31v, 27-8-1575.
172 Ibidem, 57r-58v, 27-11-1576 - 3-12-1576.
173 GAH OA A4, 21r, 3-8-1577.
174 Ibidem, 35v, 18-10-1577.
175 Ibidem, 37r, 21-10-1577.