13.07.2013 Views

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Urziversitaire vorming wan <strong>de</strong> bestuurlijke elite<br />

luxeÏ2.<br />

Tenslotte moet in <strong>de</strong> vier<strong>de</strong> plaats wor<strong>de</strong>n vastgesteld dat in 's-Hertogenbosch veel<br />

personen leef<strong>de</strong>n die zich met een aca<strong>de</strong>mische titel tooi<strong>de</strong>n, maar niet met geï~nmatriculeer<strong>de</strong><br />

stu<strong>de</strong>nten kunnen wor<strong>de</strong>n geï<strong>de</strong>ntificeerd. In <strong>de</strong> zestien<strong>de</strong>-eeuwse bronnen figureren<br />

vele tientallen <strong>van</strong> <strong>de</strong>rgelijke meesters. Vast staat dat in <strong>de</strong> <strong>Bossche</strong> bronnen - behalve<br />

natuurlijk in <strong>de</strong> archieven <strong>van</strong> <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> ambachtsgil<strong>de</strong>n - een ambachtsmeester<br />

zel<strong>de</strong>n of nooit als meester wordt aangeduid, met uitzon<strong>de</strong>ring <strong>van</strong> schoolmeesters, sommige<br />

artistieke beroepen en een aantal beroepen in <strong>de</strong> gezondheidszorg als chirurgijns,<br />

barbiers en apothekers. Zo vin<strong>de</strong>n we in <strong>de</strong> zettingslijsten uit het begin <strong>van</strong> <strong>de</strong> zestien<strong>de</strong><br />

eeuw on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> personen vermeld: meester Henrick scoelmeesterÏ'; meester<br />

Herzrick die mael<strong>de</strong>rÏ4; meester Coenraet cyrurgynÏ" meester Dirck barbierÏ6; meester<br />

Jacop appothecarisÏÏ; meester Lo<strong>de</strong>wych me<strong>de</strong>cynÏ8. Wellicht op <strong>de</strong> school~neester na, gaat<br />

het in geen enkel geval om iemand met een universitaire opleiding. Wat <strong>de</strong> uitoefening<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> geneeskun<strong>de</strong> in <strong>de</strong> zestien<strong>de</strong> eeuw betreft, kan een on<strong>de</strong>rscheid wor<strong>de</strong>n gemaakt<br />

tussen enerzijds medici, die aan <strong>de</strong> universiteit een sterk theoretische opleiding had<strong>de</strong>n<br />

ont<strong>van</strong>gen en <strong>de</strong> titel <strong>van</strong> doctor in <strong>de</strong> medicijnen (doctor medicime) voer<strong>de</strong>n, en an<strong>de</strong>rzijds<br />

barbiers-chirurgijns, in <strong>de</strong> praktijk geschoold, die voor een belangrijk <strong>de</strong>el het toegepast<br />

medische han<strong>de</strong>len voor hun rekening ~iameri". Hoewel ze geen universitaire opleiding<br />

hebben genoten, wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze chirurgijlis en barbiers toch vaak als meester<br />

aangeduid. Rekening hou<strong>de</strong>nd met <strong>de</strong>ze uitzon<strong>de</strong>ringen, die over het aigemeen direct als<br />

zodanig herkenbaar zijn, kan men stellen dat met een meester in <strong>de</strong> zestien<strong>de</strong>-eeuwse<br />

<strong>Bossche</strong> bronnen veelal een universitair geschoold persoon wordt aangeduid. Dat in <strong>de</strong><br />

stad aca<strong>de</strong>mici actief waren die niet als <strong>Bossche</strong>naren in <strong>de</strong> matrikels terug zijn te vin<strong>de</strong>n,<br />

kan ge<strong>de</strong>eltelijk wor<strong>de</strong>n verklaard door <strong>de</strong> 'import' <strong>van</strong> universitair geschool<strong>de</strong>n. Voor<br />

Hilvarenbeek is vastgesteld dat bijna twee<strong>de</strong>r<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> aca<strong>de</strong>mici zich buiten hun geboorteplaats<br />

vestig<strong>de</strong>x"; <strong>van</strong> een instroom <strong>van</strong> aca<strong>de</strong>mici <strong>van</strong> el<strong>de</strong>rs was hier geen sprake. Voor<br />

's-Hertogenbosch ligt <strong>de</strong> situatie an<strong>de</strong>rs. Aan <strong>de</strong> ene kant von<strong>de</strong>n vele <strong>Bossche</strong> aca<strong>de</strong>mici<br />

een functie buiten hun geboortestad, an<strong>de</strong>rzijds trok <strong>de</strong> stad, als bestuurlijke hoofdstad en<br />

economisch centrum <strong>van</strong> <strong>de</strong> Meierij, een aanzienlijk aantal aca<strong>de</strong>mici <strong>van</strong> buiten aan,<br />

Voor 's-Hertogenbosch levert controle <strong>van</strong> <strong>de</strong> originelen (ARAB, Fonds ou<strong>de</strong> universiteit <strong>van</strong><br />

Leuven) on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> correcties op:<br />

- Johannes Tolen <strong>de</strong> Buscoducis, 29-8-1478 (MUL I1 378): Johannes Colen <strong>de</strong> Buscoducis.<br />

- Henricus Cuyp <strong>de</strong> Buscoducis, 31-8-1507 (MUL I11 327): Henricus Cuyper <strong>de</strong> Buscoducis.<br />

- Henricus Martinus Elint <strong>de</strong> Buscoducis, 31-8-1507 (MUI. 111 337): Henricus Martinus Elmt <strong>de</strong><br />

Buscoducis.<br />

- Johannes Mogoenis <strong>de</strong> Buscoducis, 31-8-1507 (MUL 111 338): Johannes Mogoevel (=Mug-<br />

hoevel) <strong>de</strong> Buscoducis.<br />

- Go<strong>de</strong>fridus Beavoud <strong>de</strong> Buscoducis, 27-8-1510 (MUL I11 394): Go<strong>de</strong>fridus Berwout <strong>de</strong> Bus-<br />

coducis.<br />

- Larnbertus Miliitis <strong>de</strong> Buscoducis, 28-8-1510 (MUL 111 295): Lainbertus Millirik <strong>de</strong> Buscoducis.<br />

-Johannes Saeliaert <strong>de</strong> Buscoducis, 28-8-1511 (MUL I11 419): Johannes Baeliart <strong>de</strong> Buscoducis.<br />

- Paulus Motus <strong>de</strong> Buscoducis, 28-8-1520 (MUL 111 635): I'aulus Moeris <strong>de</strong> Buscoducis.<br />

GAH OA 814, 1504-1505, vntt settittgetr dat ruytergelt getroetnpt.<br />

GAH OA B1 1, 1501-1502, settitrge.<br />

GAH OA A21, 1511-1512, watt<strong>de</strong>r haltw gemeyrrre settitrge.<br />

GAH OA B12, 1502-1503, wan<strong>de</strong>r uier<strong>de</strong>r gemeyre settinge.<br />

GAH OA Bil, t501-1502, settitzge.<br />

GAH OA B22, 1512-1513, watt<strong>de</strong>r settitrge.<br />

Zie: VAN HERWAARDEN, H medici'; NBS 98-106.<br />

ADRIAENSSEN, Hilvarettbeek ort<strong>de</strong>r <strong>de</strong> hertog, 235.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!