Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

140 Heren van de raad
sterk. Door het hoge aantal nieuwe schepenen in de jaren 1575-1581 waren jaarlijks ge-
middeld slechts 3,4 plaatsen vrij voor herbenoembare raadsheren. Bij een gemiddeld aan-
tal raadsheren van 27 betekent dit een kans van bijna 13% om opnieuw tot schepen te
worden benoemd. Van de 42 raadsheren die per jaar tussen 1574-1580 de raadsvergade-
ringen bijwoonden, werden twee al in hetzelfde jaar (wegens het overlijden van zittende
schepenen) en twaalf het daaropvolgende jaar schepen: bij elkaar werd 33% van die 42
raadsheren dus daadwerkelijk opnieuw schepen. Dit percentage ligt aanzienlijk hoger dan
de gemiddelde kans van 13% die iedere raadsheer had. Actieve deelname van een raads-
heer aan de stadsregering verhoogde derhalve ontegenzeglijk zijn kans op herverkiezing
tot schepen.
Over activiteiten van gezworenen en raadsheren zijn we, zoals gezegd, slechts voor de
periode 1574-1580 redelijk ingelicht. Relatering van deze gegevens aan die over reizen die
diverse personen in die periode ondernamen om elders de belangen van 's-Hertogenbosch
te behartigen, levert echter enige aanknopingsp~inten op om ook iets meer over de activi-
teiten van gezworenen en met name raadsheren vóór 1574 te kunnen achterhalen. Wan-
neer men per schepenstoel het aantal schepenen, gezworenen en raadsheren vaststelt, dat
namens de stad werd uitgezonden en die gegevens voor de periode 1574-1580 optelt,
blijkt dat elf schepenen, vijf gezworenen en tien raadsheren werden gedeputeerd. Die tien
raadsheren behoorden over het algemeen ook tot de meest frequente bezoekers van de
raadsvergaderingen uit het tweede lid. Vieï van die tien ïaadsheren werden her daaropvol-
gende jaar weer tot schepen gekozen. Hiervoor zagen we reeds dat de kans dat een raads-
heer werd herkozen tot schepen in die periode op 13% lag. Ook deelname aan deputaties
bevorderde tussen 1574 en 1580 derhalve de kans op herverkiezing. Hoe dit in de voor-
gaande periode lag, laat grafiek 5.1 zien, waarin de reizen die schepenen, gezworenen en
raadsheren namens de stad ondernamen per schepenjaar, zijn weergegeven voor de perio-
de 1500-1579'0X. Over deze hele periode zaten in elke schepenbank gemiddeld 2,1 nieuwe
schepenen. Vóór 1525 werden derhalve jaarlijks steeds ongeveer vijf raadsheren herkozen
tot schepen. Dit aantal bleef na 1525 hetzelfde, omdat er weliswaar negen schepenen
waren, maar jaarlijks twee van de zittende schepenen werden gecontinueerd. De gemid-
deld 27 raadsheren hadden ieder een kans van nog geen 19% om opnieuw tot schepen te
worden gekozen. Van de 160 raadsheren die tussen 1500 en 1579 deelnamen aan delega-
ties van stadswege, werden maar liefst 60 het daaropvolgende jaar opnieuw tot schepen
benoemd, ofwel bijna 38%. Opnieuw blijkt dat een actieve opstelling van de raadsheer
zijn kans op herverkiezing aanzienlijk vergrootte.
Na eerst de schepenen, gezworenen en raadsheren als groep tc hebben behandeld en vervolgens
per schepenstoel naar de individuen te hebben gekeken, zullen we tenslotte een
blik werpen op de activiteit van de verschillende personen over de hele periode van de vijf
schepenstoelen tussen 1574 en 1580. Zo kan meer inzicht worden verkregen in (een deel
van) het carrièreverloop van de verschillende Bossche bestuurders. In de periode
1574-1580 vonden in totaal 454 raadsvergaderingen, waarvan de namen van de
aanwezige schepenen, gezworenen en raadsheren bekend zijn. Deze vergaderingen werden
4.820 maal door een schepen, gezworene of raadsheer bezochtJoy. In tabel 5.18 zijn voor
de verschillende individuen de gegevens voor de hele periode weergegeven. In de eerste
plaats is aangegeven hoeveel vergaderingen elke persoon in totaal heeft bijgewoond.
Daarbij is tevens per persoon aangegeven in hoeveel van de vijf schepenstoelen zij lid
waren van eerste enlof tweede lid, in hoeveel van die vijf zij schepen zijn geweest, hoeveel
108 GAH OA B10-B86, var7derz heeren scepetten, gezwoiren, raidsheerert ...
109 Zie tabel 5.13.