13.07.2013 Views

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Financieel-economische positie <strong>van</strong> <strong>de</strong> besttiurlijke elite 293<br />

FREQUENTIE 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 1<br />

gehele zetting 1 3 2 1 5 4 8 2 8 2 0 2 3<br />

TABEL 8.2. Frequentie waarmee <strong>de</strong> 77 geselecteer<strong>de</strong> eenhe<strong>de</strong>n voorkomen in (a) <strong>de</strong> toplaag <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> 11 on<strong>de</strong>rzochte zettingen; (b) <strong>de</strong> 11 zettingen in hun geheel.<br />

enkele zetting. Wanneer we rekening hou<strong>de</strong>n met een aantal gevallen waarbij met <strong>de</strong> be-<br />

schikbare gegevens geen positieve i<strong>de</strong>ntificatie mogelijk is, en we bovendien beseffen dat<br />

een aantal <strong>van</strong> <strong>de</strong> aangeslagenen geduren<strong>de</strong> <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> 1497-1512 kwam te overlij<strong>de</strong>n,<br />

zon<strong>de</strong>r dat hun huishou<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> lijsten ver<strong>de</strong>r kon wor<strong>de</strong>n gevolgd, mag wor-<br />

<strong>de</strong>n geconclu<strong>de</strong>erd dat <strong>de</strong> zettingslijsten in ie<strong>de</strong>r geval voor <strong>de</strong> bovenlaag <strong>van</strong> <strong>de</strong> belas-<br />

tingbetalen<strong>de</strong> bevolking zeer nauwkeurig en compleet zijn.<br />

Dan dient zich <strong>de</strong> vraag aan in hoeverre <strong>de</strong> lijst <strong>van</strong> 77' representatief is voor <strong>de</strong> finan-<br />

cieel-economische top <strong>van</strong> 's-Hertogenbosch. Men zou immers kunnen veron<strong>de</strong>rstellen dat<br />

somrnigen <strong>van</strong> die 77 personen of huishou<strong>de</strong>ns door een samenloop <strong>van</strong> omstandighe<strong>de</strong>n<br />

toevallig éénmaal in <strong>de</strong> bovenste groep <strong>van</strong> een zettingslijst terecht zijn gekomen, terwijl<br />

ze in an<strong>de</strong>re zettingen veel lager wer<strong>de</strong>n ingeschat. Uit tabel 8.2 kan wor<strong>de</strong>n opgemaakt<br />

dat maar liefst 27 <strong>van</strong> <strong>de</strong> geselecteer<strong>de</strong> personen slechts in één zetting tot <strong>de</strong> absolute top<br />

behoor<strong>de</strong>n. In hoeverre betrof het hier eenmalige uitschieters? Om op die vraag een ant-<br />

woord te krijgen is <strong>van</strong> ie<strong>de</strong>r <strong>van</strong> <strong>de</strong> 77 eenhe<strong>de</strong>n voor elke zettingslijst waarin hij voor-<br />

komt <strong>de</strong> procentgroep vastgesteld. Op basis <strong>van</strong> die gegevens is <strong>de</strong> gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> procent-<br />

groep <strong>van</strong> elke persoon berekend. De resultaten zoals weergegeven in tabel 8.3, wijzen uit<br />

dat <strong>de</strong> personen in <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksgroep in grote meer<strong>de</strong>rheid wel <strong>de</strong>gelijk tot <strong>de</strong> financieel-<br />

economische bovenlaag behoren: 21% <strong>van</strong> hen behoort in alle zettingen waarin ze voor-<br />

komen tot procentgroep 1; 43% is gemid<strong>de</strong>ld genomen te situeren in procentgroep 2.<br />

88% <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksgroep behoor<strong>de</strong> gemid<strong>de</strong>ld gesproken tot <strong>de</strong> bovenste vijf procent-<br />

groepen, maar liefst 95% tot <strong>de</strong> bovenste 8 procentgroepen.<br />

Slechts 4 <strong>van</strong> <strong>de</strong> 77 personen scoren gemid<strong>de</strong>ld lager dan procentgroep 10. In 2 <strong>van</strong><br />

die 4 gevallen is het niet geheel on<strong>de</strong>nkbaar dat er sprake is <strong>van</strong> een verschrijving <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

dienstdoen<strong>de</strong> klerk. Grietken <strong>van</strong> Delft (gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> procentgroep 21,4), in 1503-1.504<br />

aangeslagen voor 30 gul<strong>de</strong>n, moest in <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> zetting <strong>van</strong> 1501-1502 40 stuivers (= 2<br />

gul<strong>de</strong>n) betalen; in die <strong>van</strong> 1502-1503 30 stuivers en in <strong>de</strong> eerste zetting <strong>van</strong> 1504-1505<br />

14 stuivers. In die laatste drie jaren behoor<strong>de</strong> zij daarmee respectievelijk tot procentgroep<br />

23, 28 en 36. Het lijkt niet onaannemelijk dat <strong>de</strong> klerk in 1503-1504 in plaats <strong>van</strong> xxx st<br />

per ongeluk xxx RG noteer<strong>de</strong>. Lysbeth <strong>van</strong> U<strong>de</strong>n (gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> procentgroep 21,7) werd in<br />

1503-1504 aangeslagen voor 17 gul<strong>de</strong>n, terwijl zij in vijf daaropvolgen<strong>de</strong> zettingen slechts<br />

tussen <strong>de</strong> 10 en <strong>de</strong> 97 stuivers hoef<strong>de</strong> te betalen. Ook hier is wellicht sprake <strong>van</strong> een slip<br />

of the pen. Jonker Otto Back (10) (gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> procentgroep 12,7) wordt in <strong>de</strong> zetting <strong>van</strong><br />

1507-1508 tweemaal aangeslagen. Eenmaal vin<strong>de</strong>n we hem on<strong>de</strong>r het blok <strong>van</strong> <strong>de</strong> Hin-<br />

thamerstraat, waar hij met een aanslag <strong>van</strong> 25 stuivers tot procentgroep 19 behoort. 111<br />

<strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> zetting komt hij echter ook voor on<strong>de</strong>r dc groep buyterzluy<strong>de</strong>n, begyrterz, cloes-<br />

teren. Als buitenpoorter behoort hij met een aanslag <strong>van</strong> 160 stuivers tot procentgroep l.<br />

Ver<strong>de</strong>r komt Otto Back alleen nog voor in <strong>de</strong> zetting <strong>van</strong> 1506-1507, opnieuw on<strong>de</strong>r het<br />

blok <strong>van</strong> <strong>de</strong> Hinthamerstraat, in procentgroep 18. Bij bei<strong>de</strong> vermeldingen in het blok <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> Hinthainerstraat volgt hij in het register direct op zijn va<strong>de</strong>r, rid<strong>de</strong>r Jan Back (9), heer<br />

<strong>van</strong> Asten (die in alle zettingen waarin hij voorkomt tot procentgroep 1 behoort). Hoewel

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!