13.07.2013 Views

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Op het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> twaalf<strong>de</strong> eeuw ontstond bij <strong>de</strong> samenvloeiing <strong>van</strong> Dommel en Aa op<br />

het territorium <strong>van</strong> het domein Orthen een nieuwe ne<strong>de</strong>rzetting: een groep kleine houten<br />

woningen die zon<strong>de</strong>r dui<strong>de</strong>lijk plan, kris-kras door elkaar waren geplaatst1. In korte tijd<br />

ontwikkel<strong>de</strong> <strong>de</strong>ze ne<strong>de</strong>rzetting zich tot een ornrnu~ir<strong>de</strong> stad met een eigen stadsrecht2. De<br />

bewering dat <strong>de</strong>ze ne<strong>de</strong>rzetting gesticht zou zijn ter ver<strong>de</strong>diging <strong>van</strong> <strong>de</strong> noordgrens <strong>van</strong><br />

het hertogdom rab bant', kan als een anachronisme <strong>van</strong> <strong>de</strong> hand wor<strong>de</strong>n gewezen. Het<br />

domein Orthen was immers op het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> twaalf<strong>de</strong> eeuw het enige bezit <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

hertog <strong>van</strong> Brabant in wat later <strong>de</strong> Meierij <strong>van</strong> 's-Hertogenbosch zou gaan heten; er viel<br />

<strong>de</strong>rhalve geen grens te ver<strong>de</strong>digen. De bewering <strong>van</strong> H.P.H. Camps dat <strong>de</strong> nieuwe ne<strong>de</strong>r-<br />

zetting geheel zon<strong>de</strong>r me<strong>de</strong>werking of zelfs maar me<strong>de</strong>weten <strong>van</strong> <strong>de</strong> grondheer <strong>van</strong> dat<br />

territorium zou zijn ontstaan, valt echter te betwijfelen4: hij lijkt <strong>de</strong> mate <strong>van</strong> vrijheid ten<br />

1 JANSSEN, 'Markt', 58. STEURS, Narssance, 346, suggereert dat dit wellicht <strong>de</strong> tij<strong>de</strong>lijke behui-<br />

zingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> bouwers <strong>van</strong> <strong>de</strong> stad zijn geweest of <strong>de</strong> restanten <strong>van</strong> een bouwwerf.<br />

2 De datering <strong>van</strong> <strong>de</strong> stichting en <strong>de</strong> verlening <strong>van</strong> het stadsrecht is on<strong>de</strong>rwerp <strong>van</strong> felle discussie:<br />

Camps plaatst <strong>de</strong> verlening <strong>van</strong> het oudste stadsrecht in 1184, Van Uytven in 1195 en Steurs in<br />

1196. Een overzicht <strong>van</strong> <strong>de</strong> discussie wordt gegeven in: JACOBS, Justitie a 7 politie, 5-8;<br />

AVONDS, 'Bewoning en samenleving', 16-20. Van <strong>de</strong> na 1991 verschenen literatuur raadplege<br />

nien: CAMPS, Stadsrecht; STEURS, Naissniice, 341; STEURS, "s-Hertogenbosch: terug naar <strong>de</strong><br />

bronnen', 190.<br />

3 Zoals bijvoorbeeld recentelijk nog is beweerd in: JACOBS, Justitie en politie, 4.<br />

4 CAMPS, Stadsrecht, 16, 30-33. Zie <strong>de</strong> bespreking <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze studie in: Brabants Heem 48 (1996)<br />

73. Vergelijk ook <strong>de</strong> stellingname <strong>van</strong> Aarts die stelt dat het streven <strong>van</strong> <strong>de</strong> Brabantse hertogen<br />

naar expansie in noor<strong>de</strong>lijke richting ai eer<strong>de</strong>r dan gewoonlijk wordt veron<strong>de</strong>rsteld, is begonnen,<br />

maar dat in <strong>de</strong> bronnen alleen <strong>de</strong> eindresultaten <strong>van</strong> dat streven zichtbaar zijn: AARTS, 'Het<br />

kastelenraadsel', 24.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!