Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

Heren van de raad
partijen geaccepteerd. Slechts in 1552 rezen hierover moeilijkheden.
In 1552 had Karel V de Staten van Brabant verzocht een bede van 400.000 Carolusgulden
toe te staan. De eerste twee leden van de Bossche stadsregering stemden in, mits
het geld door rentenverkopen op het corpus van de stad en door middel van accijnzen zou
worden opgebracht. Het middel van de buydelganck, dat wil zeggen een gemene zetting,
waarin iedereen naar draagkracht moest bijdragen, wezen zij af als nyet wesende practicable
binnen deser stadt zonder groote seditie, murmuratie, twyste erzde partiscuppe
vamie gemeynen borgeren ende innegeseterzen der zelver stadt. De ambachtsdekens daarentegen
keurden de bede juist goed onder voorwaarde dat die door middel van een buidelgang
zou wordne opgebracht. Na het standpunt van het derde lid te hebben aangehoord,
verklaarden schepenen, gezworenen en raadsheren te hebberze sekere deser stadt privilegierz,
in effecte inhoudende, dat die vanden derdeiz lith in desen saeken ende affaeren zouden
behoiren te volghen, wes de twee ierste leden proponerden ende onder malcanderen
eendrechtelyck sloeten ende accorderden"'. Kortom: het derde lid had in dit geval alleen
het recht om de beslissing van de eerste twee leden goed te keuren.
Zeer waarschijnlijk betreft het hier een verwijzing naar het privilege, dat hertog Anton
op 20 december 1408, direct ria een gildenoproer, aan 's-Hertogenbosch had verleend. Dit
privilege bevat enerzijds een bevestiging van het zogenaamde charter van Rosrnalen van
1306, anderzijds wordt er een aantal aanvullende bepalingen met betrekking tot het bestuur
van de stad in vastgeiegd. Een van die nieuwe bepalingen houdt in dat het stadsbestuur
gerechtigd is om, wanneer de stad in commer is, maatregelen te treffen om de
economische malaise te bestrijden. Wanneer na een maand binnen de raadsvergadering
daarover nog geen overeenstemming is bereikt, mogen het eerste lid en de meerderheid
van het tweede lid een beslissing nemen, ende wes sy duir overdragen ende ordineren, dut
sullen die dekenen schuldich syn te houden erzde met hom te ~olbringhen'~~. Gesteld dat
in 1552 reeds een maand was verlopen, sinds het onderwerp op de agenda was gezet, dan
lijkt de interpretatie van de eerste twee leden juist: het derde lid had hen slechts te volgen.
Wat de heren van de raad echter vergaten te vermelden, is dat reeds in 1419 hertog Jan
IV had bepaald dat in geval van kommer voortaan onsen scepeizen ende geswornen, of
dmeeste deel van hen, ende een deel van dett ledigen luden [dat zijn de raadslieden] ende
dmeeste deel van den dekenen van den anzbachterz z~illen beslissen"'. De reeds aangehaalde
bepaling uit 1525 komt op hetzelfde neer. Het is moeilijk voorstelbaar, dat de eerste
twee leden en zeker de pensionaris of secretarissen van de stad deze bepalingen uit 1419
en 1525 niet kenden.
De ambachtsdel