Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

De bestuurlijke praktijk 121
wordt verstaan. Vergelijking van de namen van de schepenen die de raadsvergaderingen
bijwoonden en degenen die getuigden bij de voluntaire rechtspraak, leert dat op dezelfde
dag die laatste groep steeds veel kleiner was dan de eerste. Enkele voorbeelden ter illustratie.
Op maandag 16 november 1579 woonden de schepenen Henrick Bloeyman (23),
Goyaert Lombaerts (123), Dirck van Vechel (175), Arnt van Brecht (34), Jacob Craen
(55) en Goyaert van Vlierden (181) de vergadering van de stadsraad bij4'. Diezelfde dag
werd slechts één akte ingeschreven in de schepenprotocollen, waarbij Van Brecht en Craen
als getuige optraden4'. Op woensdag 4 mei 1580 verschenen schepen Henrick Bloeyman,
Jan Heym (99), Dirck van Vechel, Arnt van Brecht, Jacob Craen en Goyaert van Vlierden
ter vergadering4'. Van deze schepenen traden die dag als getuigen op: Heym, Van Vechel,
Van Brecht en Van Vlierden'". Indien alleen de schepenprotocollen als bron beschikbaar
waren geweest, zouden in het eerste geval slechts twee van de vijf actieve schepenen zijn
achterhaald, in liet tweede geval vier van de zes.
Op 24 vergaderdagen in 1.579-1580 komt het bovendien voor dat één of twee schepenen
wél als getuigen in het protocol staan, maar die dag niet de raadsvergadering bijwoonden.
Zo vergaderden op dinsdag 26 januari 1580 de schepenen Goyaert Lombaerts,
Pauwels Wynants (189), Dirck van Vechel en Arnt van Brecht". Van dat viertal traden de
laatste twee ook als getuigen op. Daarnaast getuigden die dag de schepenen Craen en Van
Vlierden, zonder dat zij de raadsvergadering bij~oonden"~. Op vrijdag 2 september 1580
werd vergaderd door de schepenen Bloeyman, Heym, Van Vechel, Craen en Van Viierden".
Van deze vijf getuigden de eerste drie ook bij de voluntaire rechtspraak. Niet aanwezig
bij de vergadering, maar wel vermeld als getuigen vinden we die dag Goyaert Lombaerts
en I'auwels WynantsS4.
Van 118 van de 136 zittingen van de raad in het regeringsjaar 1579-1580 is bekend
door welke schepenen ze werden bijgewoond. Op 78 van die 118 dagen werden ook
akten in het schepenprotocol ingeschreven. Nadere beschouwing van de gegevens over die
78 dagen leert dat op de zittingen van de raad in totaal 401 maal een schepen aanwezig
was, gemiddeld 5,1 schepenen per dag. Uit het schepenprotocol kon voor diezelfde 78
dagen slechts 200 maal de activiteit van schepenen worden vastgesteld (waarvan overigens
29 maal van een schepen die die dag niet in het resolutieboek wordt vermeld); gemiddeld
2,6 schepenen per dag. In dat jaar werden in totaal op 225 dagen akten in het schepenprotocol
bijgeschreven, met een totaal aantal individuele schependagen van 625; gemiddeld
waren er op die dagen 2,8 schepenen actief.
De gegevens van 1579-1580 kan men niet zonder meer extrapoleren naar eerdere decennia.
In de vorige paragraaf is er reeds op gewezen dat de gegevens van dit jaar sterk
afwijken van de eerdere peiljaren. Om dit te controleren is voor de overige peiljaren even
eens het gemiddelde aantal schepenen berekend dat actief was op schependagen ontleend
GAH OA AS, 16-11-1579.
GAH RA 1417, 20rv.
GAH OA A5,4-5-1580.
GAI3 RA 1404, 83r: Van Vechel en Van Vlierden, 1 akte; ibidem, 83rv: Heym en Van Brechr, 1
akte.
GAH OA AS, 26-1-1580.
GAH RA 1404, 46v-47r, 48rv: Brecht en Craen, twee akten; GAH RA 1407, 47v-48r: Van
Vechel en Van Vlierden, één akte.
GAH OA AS, 2-9-1580.
GAH RA 1404, 98r-99r, één akte met vijf schepenen als getuigen. Bij de overgrote meerderheid
van de akten treden twee schepenen als getuigen op. Een aantal van vijf getuigende schepenen is
uitzonderlijk. Wellicht heeft dat met de inhoud van deze akte te maken, waarbij de Bossche Pre-
dikheren een lijfrente uitgaven om hun financiële nood te lenigen.