Heren van de Raad - Bossche Encyclopedie

320 Heren van de raad
bacht behoorden. Bij de bestuurshervorming van 1525 waren minimumeisen aan het vermogen
van de dekens gesteld. Uit de zettingslijsten concludeert Blondé bovendien dat de
ambachtsdekens tot de hogere middenklassen behoorden. De inbreng van de nijverheidsambachten
bij de bemanning van het rentmeesterambt was echter naar verhouding vrij
miniem; de meeste rentmeesters van wie het beroep bekend is, werkten in de handelssector.
Van het grootste deel van de rentmeesters kennen we het beroep echter niet. Deels
kan dit ongetwijfeld worden verklaard door lacunes in de bronnen. Met andere woorden,
sommige rentmeesters oefenden wel degelijk eigenhandig een beroep uit, maar daar zijn
(tot nu toe) geen bewijzen voor gevonden. Anderzijds zal ook een aanzienlijk deel van de
rentmeesters van de opbrengsten van het eigen vermogen hebben geleefd. Van de 102
rentmeesters vervulden er immers 28 ook nog eens éénmaal of vaker het schepenambt.
Een belangrijk deel van zowel schepenen als rentmeesters blijkt van de opbrengsten
van het eigen, grotendeels voorouderlijke vermogen te hebben geleefd. Zij beschikten
zowel over de tijd als de financiële middelen om zich een jaar lang vrijwel voortd~irend en
onbezoldigd voor het welzijn van de stad en haar inwoners in te zetten. Het gaat bij deze
groep zowel om telgen van oude Bossche en 1 of Meierijse geslachten, alsook om nakomelingen
van succesvolle zakenlieden die i11 korte tijd, ofschoon van nederige komaf, naar de
top van de Bossche san~enleving zijn gestegen. Deze klim naar de top voltrok zich gedurende
de gehele periode (evenals natuurlijk de keerzijde van de medaille: dc snelle val van
rot voor kort vooraanstaande iamiliesj. Deze voortdurende aanvuiiing van de bestuurlijke
elite kan vooral op het conto geschreven worden van succesvolle zakenlieden: zij werkten
zich in financieel opzicht omhoog. De meest succesvollen onder hen slaagden er daarnaast
in om via allerlei wegen ook sociaal te worden geaccepteerd door de rentenierende bestuurders.
Het beste middel voor de nieuwkomers om door de zittende bestuursfamilies
geaccepteerd te worden, was het aangaan van familiebetrekkingen door middel van huwelijken.
Daarnaast bestonden vele andere middelen die voor ons door gebrek aan specifieke
bronnen grotendeels aan het oog onttrokken blijven. Te denken valt bijvoorbeeld
aan het lidmaatschap van broederschappen. Behalve over de kernleden van de Lieve Vrouwe
Broederschap, waarover meer in hoofdstuk 10 weten we over het ledenbestand van de
vele broederschappen zeer weinig.
VAN
Bij de behandeling van de relatieve vermogenspositie van de leden van de bestuurlijke elite
ten opzichte van de gehele stadsbevolking is reeds gesteld dat het in principe mogelijk is
om aard en omvang van het persoonlijke vermogen van iedere bestuurder in belangrijke
mate te reconstrueren. Zo'n reconstructie zou echter een zeer arbeidsintensief en langdurig
werk zijn, omdat de gegevens grotendeels bijeen moeten worden gesprokkeld uit veelsoor-
tige en verspreide bronnen. En dan nog zouden we van een aanzienlijk deel van het ver-
mogen de waarde niet kunnen achterhalen, omdat in akten waarin onroerend goed werd
overgedragen, zelden of nooit de betaalde prijs wordt genoemd. Toch is het interessant
om de samenstelling van het vermogen van enkele leden van de bestuurlijke elite aan een
nader onderzoek te onderwerpen. Voor een aantal van hen beschikken we over bronnen
die voor dat doel zeer geschikt zijn. In de eerste plaats zal uit de rekeningen van de rent-
meester die in de jaren na de beeldenstorm de geconfisceerde goederen van verbannen
Bosschenaren beheerde, het vermogen dat Reynier Everswyn (73) vlak vóór zijn verban-
ning in 1568 had vergaard, worden bezien. Voor het tweede voorbeeld zal de inventaris