Het gewone en het bijzondere - Trimbos-instituut

1.4 Methoden
Setting
Het onderzoek is ontworpen en uitgevoerd door een samenwerking van onderzoekers van
het VU Medisch Centrum (afdeling Metamedica) en het Trimbos-instituut (programma
Re-integratie). Tevens is er samengewerkt met een adviseursgroep met vijf en later drie
ervaringsdeskundigen vanuit HEE, Anoiksis en Stichting Weerklank. Met de adviseursgroep
zijn drie bijeenkomsten gehouden die kunnen worden gezien als kritische dialogen
(Smaling, 2008), waarbij vanuit een basis van gelijkwaardigheid vanuit verschillende
perspectieven op onderzoeksgerelateerde- en inhoudelijke thema's is gereflecteerd. Een
kritische dialoog heeft een argumentatief, reflectief, evaluatief en coöperatief karakter en
is gebaseerd op wederzijds welwillende interpretatie.
Opzet
Er is een kwalitatieve methode gebruikt die past bij het exploratieve karakter van de onderzoeksvragen.
Door middel van diepte-interviews en een focusgroep zijn data verzameld
en middels een kwalitatieve analyse zijn de data verwerkt.
Werving respondenten interviews & deelnemers focusgroep
De succesvolle zorgmijders waar we naar op zoek waren, vormen een onbekende groep
in aantal en samenstelling. Bovendien is deze groep niet direct zichtbaar voor zorgverleners
en onderzoekers. Vanwege de relatieve onbekendheid met de doelgroep was het
niet mogelijk om een representatieve steekproef te krijgen, maar het was ook niet de
bedoeling van dit onderzoek om algemene uitspraken te doen over deze groep mensen.
Het doel was om te zoeken naar mechanismen van het 'hoe' en 'waarom' mensen het
zonder zorg redden.
Met een advertentie, opgesteld in nauwe samenwerking met de adviseursgroep, die binnen
een termijn van vier weken op twee verschillende dagen verscheen in een landelijke
gratis krant (Sp!ts) werd getracht om de gewenste doelgroep binnen de algemene bevolking
te bereiken (zie bijlage 1). De advertentie omschreef de drie criteria van een succesvolle
zorgmijder en mensen die zich aangesproken voelden, namen contact met ons
op. De wervingsmethode was dus gebaseerd op zelfdefiniëring: mensen die contact met
ons opnamen hadden zichzelf als een geschikte kandidaat beoordeeld voor dit onderzoek.
Naar aanleiding van deze wervingstrategie hebben zeventig mensen contact opgenomen.
De aanmelders hadden met elkaar gemeen dat zij zich herkenden in de advertentie,
maar uit de reacties bleek ook al meteen hoezeer de respondenten verschilden. In aanvulling
op deze zelfselectie onderzochten we -voor zover dat kon- hoeveel van de mensen
daadwerkelijk aan de criteria voldeden. We stuurden een e-mail met wederom de
drie criteria en voor sommige mensen ook de vraag om wat meer informatie over zichzelf
te geven (zie bijlage 2). In dit tweede selectiemoment bleek dat veel mensen toch niet
voldeden aan de criteria of niet meer reageerden / niet meer bereikbaar waren. Uiteindelijk
hebben we twintig mensen geïnterviewd. In het verslag worden zij aangeduid als
'respondenten' of ‘geïnterviewden’. Informed consent is gewaarborgd.
Omdat er sprake was van een open vorm van werven in de publieke ruimte, ontstonden
er vragen met betrekking tot de veiligheid van de onderzoekers. De onderzoekers hebben
er daarom voor gekozen voorafgaand aan de interviews met een hulpverlener te
spreken over de omgang met mogelijke agressiviteit en paranoia. Dit was niet in lijn met
14
TRIMBOS-INSTITUUT