Het gewone en het bijzondere - Trimbos-instituut

zijn met een herstelproces. 'Wat er heel erg sterk in naar voren komt is dat mensen er
een eigen plek aan weten te geven'.
Het statement dat er genoeg voorbeelden zijn van mensen, die niet in zorg komen. Die
daar zelf strategieën voor vinden, dat statement vind ik gewoon heel belangrijk. Dan
denk ik, kom dat nou eens vertellen.
Zoals uit dit citaat blijkt, is het feit dat er voorbeelden zijn van mensen die zonder GGZ
zorg kunnen omgaan met bijzondere zintuigelijke ervaringen, al een waarde op zich. Men
is geneigd te denken dat mensen die erg beperkt worden door de ervaringen, sowieso in
de zorg terecht komen, en dat mensen die niet in zorg zijn er ‘dus’ nauwelijks last van
hebben. Dit idee wordt door de resultaten ontkracht. Er zijn mensen die wel degelijk belemmeringen
(soms in erge mate) ervaren en toch een heel ander kader hanteren om
ermee om te gaan en het daarmee redden. Zij weten een vorm van regie te bewerkstelligen.
Dit feit geeft een tegenwicht tegen het algemene hulpverleningsverhaal waarin vaak
vooral nadruk ligt op het lijden en de machteloosheid.
Maar, geven de focusgroepdeelnemers aan, de verhalen van de zorgmijders geven wel
erkenning aan het feit dat de weg van herstel niet altijd makkelijk is. Je hebt niet altijd
regie, het lukt niet altijd je kracht aan te boren. Het omgaan met bijzondere zintuiglijke
ervaringen is bij vlagen een regelrechte worsteling. Soms blijft deze kant van het verhaal
binnen herstelsettings onderbelicht, vertelt een van de deelnemers. Het is een risico dat
het herstelverhaal een beetje stagneert aan de ‘succeskant’ en daarmee diepte en nuance
misloopt. Hoewel herstel wel degelijk gaat over het jezelf verlossen van een slachtofferverhaal
waarin verdriet en teleurstelling de boventoon voeren, moet tegelijkertijd niet
uit het oog verloren worden dat dat ontzettend veel kracht en inzet kost, vertelt de deelnemer.
Eigenlijk vind ik het ook heel positief wat die mensen naar buiten gebracht hebben,
want ik geef zelf voorlichting. En in voorlichting gaat het eigenlijk ook over
het succes wat je natuurlijk allemaal behaalt, maar dit is zo levensecht wat de
mensen naar buiten gebracht hebben, dat we er ook zeker aandacht voor moeten
hebben. Dat het juist naar buiten gebracht kan worden om mensen eens te
laten meevoelen in het leed, verdriet, de pijn die de mensen eigenlijk ervaren.
Hè het kan je buurman zijn, je buurvrouw, maar we moeten niet altijd maar
hoeven zeggen dat het goed met ons gaat en we mogen nooit zo gauw zeggen
dat we ons rot voelen.
Deelnemers geven aan dat de waarde van de verhalen daarom juist zit in het feit dat het
tegelijk wel en niet klassieke succesverhalen zijn. In de verhalen komen namelijk zowel
macht als machteloosheid naar voren. Het zijn verhalen die gelaagd en ‘levensecht’ zijn
en daarmee voor ervaringsdeskundigen, die bijvoorbeeld voorlichting geven, een basis
geven om meer aandacht te besteden aan de complexiteit en tegenstrijdigheid van herstel.
Ja de gelaagdheid van herstel. Wij hadden het er pas over, het is verbazingwekkend
hoe je die vaak in discussies mist.
TRIMBOS-INSTITUUT 95