Het gewone en het bijzondere - Trimbos-instituut

Ook heeft Marcus geleerd als 'meester' op te treden in zijn ´twilight zone´. Dat wil zeggen
dat hij tegen zijn angst kan optreden en zeggen: 'ik doe geen zaken met jou, klaar'.
Alsof het een business meeting is, vertelt Marcus. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan
maar zo doet hij dat dan en dat heeft hem veel geholpen.
Leonie had ook een manier gevonden om de ´baas´ te zijn in haar stemmenwereld. Ze
gebruikte knuffels om te begrijpen welke stem wat zei. En als er een van de stemmen
soms stom deed dan zei ze: 'Hee, het is prima dat je hier rondloopt maar we gaan wel
even een contractje opstellen van dit kan wel en dit kan niet'. Dat was haar manier om
zichzelf boven de stemmen te zetten. Het enige wat die stem dan kon doen was weggaan.
En als iedereen door elkaar ging praten zei ze gewoon: 'Nu iedereen koppen dicht,
nu mag ik nadenken'. Haar moeder zei ook altijd dat zij de koningin was in dat landje.
'Dus het was logisch dat ze allemaal hun stem moesten houden'. Doordat Leonie regie
hield over de stemmen, waren ze ook niet zo vervelend. Als ze wel vervelend deden, dan
sprak ze ze streng toe. En als dat even niet lukte, duwde ze een kussen op haar hoofd en
dacht: 'Praat maar ik hoor jullie toch niet, het maakt mij niks uit'. 'Dan hielden ze wel op
met praten, want ik luisterde toch niet'.
Triggers signaleren en erop weten te anticiperen
In de verhalen komt naar voren dat het mogelijk is om je eigen persoonlijke triggers te
leren kennen. En wanneer je eenmaal weet wat je triggers zijn, kan je op tijd reageren
wanneer die zich voordoen. Oftewel, het is een strategie om in te grijpen, om escalatie te
voorkomen.
Joop noemt dit 'het ontwikkelen van een helikopterview van jezelf'. Daarmee leer je jezelf
in de gaten te houden. Je kijkt als het ware vanuit de achtergrond steeds mee op je
gedrag met de vraag of het wel normaal en goed is wat je doet. Er zijn dan als het ware
twee 'ikken' waarvan de een de ander in de gaten houdt en daarmee kan voorkomen dat
je uit balans raakt. Voor Joop is het tegelijk optreden van de emoties angst en boosheid,
een enorme voedingsbodem voor een psychotische episode. Dus dat is voor hem iets om
heel goed op te letten en op in te grijpen.
66
Belangrijk in het hele gebeuren, op het moment dat je een psychose voelt aankomen
-het duurt een dag of tien voor die op zijn hoogtepunt is- , heb je in de
eerste 4 dagen de mogelijkheid om in te grijpen en wat aan je situatie te veranderen:
of minder prikkels, meer slapen, of juist meer gezelschap zoeken maar
dan van mensen die je echt vertrouwt. En je kunt ook je dosering van je medicijnen
verhogen. Je kunt rust nemen, gaan wandelen, fietsen, zwemmen. Juist in
die eerste vier dagen is het belangrijk om in te grijpen. Je voelt het aankomen,
soms wijzen anderen je erop. Dan is het natuurlijk verstandig om na te gaan: is
het wel of is het niet. Het is wel belangrijk dat je zelf de baas blijft. Dan kun je
ingrijpen en dan heb je de mogelijkheid om verdere escalering te voorkomen.
-Joop-
Zelfanalyse
Om triggers te leren herkennen is zelfanalyse een voorwaarde. Maar zelfanalyse is meer
dan dat. Het is begrijpen welke betekenis de bijzondere zintuiglijke ervaringen hebben en
hoe ze verweven zijn met de identiteit. Het is vaak een proces van jaren waarin je langzaam
anders gaat kijken naar jezelf, je gedrag, je gevoelens en gedachtes. Het gaat om
TRIMBOS-INSTITUUT