Het gewone en het bijzondere - Trimbos-instituut

4 Een weerstand tegen de GGZ
Op basis van de CAPE-scores (zie §3.2) en de verhalen kan geconcludeerd worden dat
respondenten niet minder vaak last hebben van bijzondere zintuiglijke ervaringen dan
patiënten in de GGZ. Toch zoeken zij hun heil niet in de GGZ. Vaak hebben zij een weerstand
tegen het reguliere circuit en een diepe wens daar zoveel mogelijk uit te blijven.
De GGZ kan volgens hen hoogstens de noodzakelijke basiszorg bieden maar verder moet
je het bij voorkeur zelf doen. Op die manier kan er werkelijk gedaan worden wat bij de
eigen situatie past en bovendien 'kom je er dan als een sterker persoon uit'.
Ten grondslag aan de weerstand tegen de GGZ liggen enerzijds negatieve ervaringen
met de GGZ in het verleden (§4.1) en anderzijds fundamentele kritiek op de werkwijzen
van de GGZ (§4.2), waarbij beiden soms samenhangen maar soms ook niet. De bezwaren
die worden geuit hebben een sterke overeenkomst met de algemene opvattingen
zoals geformuleerd in de antipsychiatrische beweging, de golf van kritiek op de (intramurale)
psychiatrie tijdens de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. In §4.3 wordt
kort beschreven hoe de opvattingen van respondenten binnen het kader van de antipsychiatrie
geplaatst kunnen worden.
4.1 Slechte ervaringen in de zorg in het verleden
Aan de oorsprong van kritiek liggen vaak negatieve ervaringen met de zorg in het verleden.
Respondenten geven aan teleurgesteld, verontwaardigd en boos te zijn over de hulp
die ze kregen, of juist niet kregen terwijl het wel nodig was. De ervaringen in de GGZ
hebben vaak diepe indruk gemaakt en zijn een krachtige motivatie om uit de GGZ te willen
blijven.
Jochem en Gerard vertellen dat ze geen hulp kregen toen ze aanklopten bij de GGZ.
Beiden kregen geen hulp omdat ze niet precies deden wat er gezegd werd. Jochem weigerde
medicijnen te slikken met als gevolg dat de GGZ 'niet verder met hem wilde'. Later
kwam hij terecht in een borderline-hulpgroep maar werd ook daar weggestuurd. Hij
mocht niet meedoen, volgens Jochem omdat hij had gezegd dat hij ook naar de kerk
ging. 'Dus ja ik heb helemaal geen ruk aan die gasten gehad'.
Ook Gerard vertelt 'gewoon te zijn weggestuurd' door een GGZ instelling.
Ze wilden me in een jeugdinrichting stoppen wat ik niet wilde, want dan wordt er
geen echte handreiking gedaan. En toen ik dat niet wilde hebben ze me gewoon
de straat op geschopt.
-Gerard-
Later is Gerard wel opgenomen geweest. Daarover vertelt hij dat hij eigenlijk nauwelijks
echte hulp en echte aandacht heeft gekregen. Een paar gesprekjes met een psycholoog
en een sociaal psychiatrisch verpleegkundige en vijf-minuten gesprekjes met een
psychiater; Gerard zegt er weinig aan gehad te hebben. De medicatie die hij toen kreeg
heeft wel de “damp” doen verdwijnen maar de achterliggende problematiek werd nauwelijks
behandeld. Joop heeft vergelijkbare ervaringen. Zijn commentaar op zijn vroegere
opnames is: 'Behandeling, daar heb ik weinig van gemerkt.'. Hij miste iemand die de tijd
TRIMBOS-INSTITUUT 43