Het gewone en het bijzondere - Trimbos-instituut

tenwereld worden opgepikt, meer dan gemiddeld is. 'De filter, die werkt bij ons niet',
aldus Margreet.
82
Ja ja ja een zekere mate van overgevoeligheid, natuurlijk. Overmatige gevoeligheid
voor prikkels. Ik krijg veel prikkels tegelijk en die moet ik allemaal een
plaatsje geven. Dat doe ik door heel ordelijk te zijn en te analyseren.
-Piet-
Overigens kan ook een tekort aan prikkels leiden tot bijzondere zintuiglijke / psychotische
ervaringen, vertellen Joop en Jan.
De reden waarom men een dergelijke gevoeligheid of kwetsbaarheid ontwikkelt, wordt
vaak gerelateerd aan de persoonlijkheid: het is 'iets wat bij mij hoort'. Sommigen hebben
het gevoel dat een gevoeligheid ergens in de jeugd is ontstaan, bijvoorbeeld door trauma
of emotionele schade. Door de kwetsbaarheid acht men de kans dat psychische problemen
zich voordoen als meer dan gemiddeld en daar is men zich dan ook zeer bewust
van. 'Het blijft wel altijd bij je, je vergeet het nooit. Het blijft altijd moeilijk', aldus Stef.
Veel aandacht gaat daarom uit naar het voorkomen van stress. Onrust, drukte, tegenslagen,
overmatige geestelijke inspanning, eenzaamheid en alcohol- en drugsgebruik zijn
directe risicofactoren.
Leon: Kijk bijvoorbeeld als vrienden van mij op vakantie gaan waar heel veel gedronken
wordt, dat doe ik ook niet. Daar kan ik niet tegen. Kijk ik heb EN mijn
slaap nodig EN ik kan niet tegen zoveel drank, dat gaat gewoon niet. En dan
raak ik ook in een bepaalde… van positief word ik dan ineens een soort van depri.
Interviewer: Drank is ook geen goede dus?
Leon: Nee, omdat ik daarmee uit die balans raak zeg maar.
Een gevolg van kwetsbaar/gevoelig zijn is niet alleen snel in een psychose kunnen schieten
wanneer er stress ontstaat. Andere aspecten die respondenten noemen, zijn het
overmatig bang zijn voor andermans oordeel (Leonie), en het overmatig last hebben van
spanningen die bij anderen leven (Irene).
En wat dan het punt is, vooral als er negatieve energie hangt, ik doe het niet expres
of bewust, ik ben gewoon een spons ik trek het me gewoon helemaal aan.
Bijna alsof ja, je zou bijna zeggen, alsof ik dat gevoel mis ofzo. Terwijl als ik nadenk
mis ik helemaal niet een gevoel van problematiek en drama van vroeger.
Vind ik helemaal niet erg dat ik dat niet meer heb. Maar toch ergens ben ik er
wel, wellicht wel daardoor, extra gevoelig voor bij anderen. Want ik trek me dat
heel snel aan.
-Irene-
Ook Colin en Marcus omschrijven dergelijke hooggevoeligheid, maar geven daarbij aan
dat dit een beetje bij het ‘type mens’ past, los van de vraag of het nou normaal of afwijkend
is.
Kenmerkend voor dit tweede idioom is de opvatting dat er een continuüm wordt geschetst
tussen de bijzondere zintuiglijke ervaringen die respondenten meemaken en
TRIMBOS-INSTITUUT