Download PDF (Dutch) - Future Ideas

1.1.2 Transportroutes en mogelijke manieren om hierop in te grijpen
Maatregelen om fosfaatbelasting van het oppervlaktewater vanuit de landbouw tegen de gaan
zijn in te delen in een aantal categorieën op basis van de plaats waar ze ingrijpen. Ten eerste valt
er onderscheid te maken in puntbronnen en diffuse bronnen; in dit verslag zijn de diffuse
bronnen relevant. Bij deze groep kunnen de maatregelen weer worden onderverdeeld in
brongerichte, procesgerichte en effectgerichte maatregelen (Bijlage I – niveau II). In Bijlage II zijn
een groot aantal, uit de literatuur verzamelde, maatregelen weergegeven, ingedeeld in
verschillende categorieën.
Brongerichte maatregelen om de belasting vanuit de landbouw te reduceren zijn bijvoorbeeld:
mestvrije zones, wijziging van de landbouwfunctie, fosfaatarm voeren, nieuwe teeltsystemen,
verandering van mestgebruik [verbeterde mesttoedieningstechnieken, precisiebemesting
kunstmest en mestverwerking], en verandering van mestbeleid.
Het voorgenomen mestbeleid levert (samen met de verbeteringen in de RWZI’s) echter maar
een kleine verandering van de fosforconcentraties in het regionale oppervlaktewater op [zie
Figuur 3]. Volgens de ex ante evaluatie KRW zal 40% van de sloten en 50% van de beken in 2027
nog steeds niet aan de doelconcentraties voldoen (PBL, 2008a, p. 17 and 87). Generiek
mestbeleid en fosfaatgift volgens bemestingsadvies is nodig om verder opbouw van de
fosforvoorraad te voorkomen en daarmee de nutriëntenbelasting op langere termijn te
verminderen. Het is echter moeilijk om de fosfaatbelasting vanuit de landbouw op kortere
termijn te verminderen vanwege de nalevering vanuit de bodemvoorraad, die is opgebouwd
door de hoge historische belasting [ondiepe en diepe uitspoeling].
Figuur 3 Verwachte mediane
fosforconcentraties per grondsoort in
landbouwwateren in de periode
2015-2030 tov de indicatieve GEPdoelen
voor sloten en beken. Er is
gerekend met het voorgenomen
beleid van fosfaatevenwichtsbemesting
in 2015.
Om de fosforconcentraties in landbouwwateren op korte termijn te verminderen, moeten
verdergaande procesgerichte of effectmaatregelen in overweging genomen worden.
Effectgerichte maatregelen grijpen in op de nutriëntenconcentraties in het oppervlaktewater.
Het is mogelijk dat maatregelen zoals vloeivelden of helofyten filters, uitbaggeren en
vegetatiebeheer, of het toepassen van technieken uit de afvalwaterzuivering in staat zijn om de
nutriëntenbelasting te verminderen. Dit is echter nog erg onzeker en de geschatte kosten zijn
aanzienlijk (PBL, 2008b, p. 9 en 18; C. L. van Beek, Clevering, Kater, & van Reuler, 2003).
Procesgerichte maatregelen [ook wel padmaatregelen genoemd] zijn gebaseeerd op het
onderscheppen van fosfaat op de transportroute vanaf het landbouwperceel naar het
oppervlaktewater toe. Bij verschillende omstandigheden, zoals helling (inclusief bolheid van
percelen), bodemsoort (infiltratiecapaciteit), grondwaterstand, seizoensinvloeden (neerslag-
Reductie fosfaatafspoeling door ijzerhoudend materiaal Page 13