Download PDF (Dutch) - Future Ideas

steeds voor een groot deel twee-waardig ijzer, wat je gaat afvangen” (DW1). Het Fe(II), wat aanwezig is in
het anaërobe grondwater wordt geadsorbeerd aan het oppervlak van het filterzand [IOCS: iron oxide
coated sand, of aan reeds gevormde Fe(OH)3 vlokken (Sharma, 2001 paragraaf 1.4; Sharma, Sebwato,
Petrusevski, & Schippers, 2002). Driewaardig ijzer fungeert als katalysator voor de oxidatie van
tweewaardig ijzer; daarom wordt er ook wel gesproken over katalytische ontijzering (Ijpelaar, 2003). “Er
komt natuurlijk zuurstofhoudend water over, dus (...) dat tweewaardig ijzer wordt ook omgezet in
driewaardig ijzer; dat oxideert verder óp de korrel. Die groeit steeds verder aan én het behoud dus die
adsorptieve eigenschappen voor ijzer, voor fosfaat, voor arseen, en voor noem maar op. Dus dit materiaal,
als je dat gaat spoelen ..., je zult het echt moeten pésten om het het eraf te krijgen. (...) soms vindt je 80%
van het ijzer, wat je in je filter afvangt, terug in je spoelwater, maar eigenlijk vind je nooit 100% terug”
(DW1).
Van Beek (2010, pp. 11-12) omschrijft dit als een heterogene ijzeroxidatie, waarbij twee opeenvolgende
reacties kunnen worden onderscheiden. Eerst wordt Fe(II) geadsorbeerd aan het oppervlak [S]. Daarna kan
het gevormde complex een electron overdragen, wat leidt tot een geadsorbeerd Fe(III)
oppervlaktecomplex, dat instabiel is en hydrolyseert.
Fe (II) adsorptie: S-OH 0 + Fe 2+ S-OFe(II) + + H +
Oxidatie: S-OFe(II) + + ¼ O2 + 1½ H2O S-OFe(III)(OH)2 0 + H +
Som: S-OH 0 + Fe 2+ + ¼ O2 + 1½ H2O S-OFe(III)(OH)2 0 + 2H +
“Sommige bedrijven maken hier gebruik van, zoals ’n VMW 97 en ’n Pidpa 98 . (...); die versproeien het water,
maar die voegen heel weinig zuurstof toe. Genoeg om het water een beetje zuurstof op te laten nemen,
maar daarmee vertragen ze in feite de oxidatiesnelheid en krijgen ze keurig ijzer wat zich adsorptief afzet op
het filtermateriaal”(DW1). [Heterogeen proces;, minder O2; kortere tijd: A in Figuur 41 is klein, vindt
plaats in B]
Figuur 41 Links: Gesloten drukfilter met filterdoppen en daarboven kwartszand (Bron: Pidpa, 2009a) en rechts: de
bacteriesoort Gallionella Ferruginea (Bron: de Ridder, et al., 2008)
Het adsorptieve ontijzeringsmechanisme heeft een aantal potentiële voordelen boven de
vlokvormingsoxidatie, zoals een langere filterlooptijd, een kortere filterinwerktijd, minder
spoelwaterverbruik en minder slibproductie (Sharma, 2001, p. 23). De Ridder et al (2008, p. 14) geven juist
aan dat een van de ‘nadelen’ van adsorptieve ontijzering is, “dat alle ijzer als aangroei op het filtermateriaal
97 VMW: Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening; actief in de provincies Limburg, Vlaams-Brabant en Oost- en West
Vlaanderen.
98 Pidpa: naast VMW één van de drie grote drinkwaterbedrijven in Vlaanderen; Pidpa verzorgt de watervoorziening in de provincie
Antwerpen
bovenwater
Filterzand
Page 166 Innovatiesysteemanalyse