Download PDF (Dutch) - Future Ideas

de kwaliteit van oppervlaktewater en de rol van de landbouw daarbij” (Postma, de Haas, den
Boer, & van den Draai, 2010a, p. 44).
Er bestaan verschillende databases en lijsten met maatregelen: vanuit kennisinstituten (O. A.
Clevering, Oppedijk-van Veen, Jukema, & Boekhoff, 2006), vanuit LTO en UvW (LTO-Projecten,
LTO-Nederland, & UvW, 2007; Schaik, 2006). Zo bestaat er het Kennissysteem Maatregelen,
waarin generieke informatie over kosten en/of een beschrijving van de effecten van
maatregelen is opgenomen (Benoist & Jansen, 2006; van Os, Noij, van Bakel, de Winter, & van
der Bolt, 2009; VenW & Werkgroep-Afwegingskader/MKBA, 2005 hfst 2 en bijlage 4). De
berekening van effecten naar het waterlichaam voor een bepaalde regio kan worden uitgevoerd
met de KRW-Verkenner 12 om verschillende oplossingsrichtingen te verkennen. In de provincie
Noord-Brabant zou een Beslisinstrument Maatregelen Waterkwaliteit [BMW] opgesteld zijn; een
lichtere, provinciale variant van het Kennissysteem Maatregelen, wat ook toepasbaar is op een
lager schaalniveau [lokaal en/of bedrijfsniveau] (Verhagen & van Lamoen, 2006).
“Op een gegeven moment is er gezegd ‘we gaan eerst met de innovatie pilots aan de gang’.
Onze mening was, dat er al veel bekend was waar je mee aan de slag kunt gaan (...) wij vonden
het eigenlijk een beetje uitstel” (WS2).
“Ik ben in principe wel voorstander van ‘de vervuiler betaalt’. Maar er is wel een bepaalde grens;
tot welk niveau wentel je af op de boer? Hij moet zich wel houden aan ‘Goede Landbouw
Praktijk’*kijken naar wat het gewas nodig heeft+” (DGW). “In de politiek is gezegd ‘we willen de
landbouw niet zwaarder belasten qua milieumaatregelen dan de huidige regelgeving’. “Als dat
zo is, maar je ziet ook dat het water er niet schoon genoeg van wordt, dan moet je ook naar
andere maatregelen gaan kijken. (...) Je kunt niet de hele tijd naar boeren wijzen en zeggen
‘neem jullie verantwoordelijkheid’, dus je zult gewoon als waterbeheerders en andere overheden
gezamenlijk moeten zoeken naar verbetering van de waterkwaliteit (WU).
“Wij lopen tegen problemen aan van een te hoog stikstof- en fosfaatgehalte in het
oppervlaktewater. Dus wij schuiven graag aan bij projecten of initiëren ze zelf” (WS2). Veel
“maatregelen, die kunnen wij ondersteunen als waterschap; waarbij we financieel kunnen
bijdragen aan onderzoek. Het zijn geen maatregelen des waterschaps; dan zit je meer in het
voortraject of in het natraject. (...) We betalen mee en denken mee, maar is het dan onze
verantwoordelijkheid om die maatregelen in de sector te implementeren? Dat is de discussie die
bestuurlijk ook speelt: is dat een taak van het waterschap of moet LTO daar harder aan trekken”
(WS1).
Maar “de ZLTO gaat niet op de stoel van de ondernemer zitten. Het zijn gewoon puur keuzes die
je maakt in je bedrijfsvoering. Wat ZLTO gezegd heeft, is ‘houd er gewoon rekening mee, dat het
én voor jezelf maar ook voor de samenleving belangrijk is, dat wat je doet, dat dat op een
duurzame manier gebeurd.(...) maar of een boer zegt ‘laat ik eerst eens naar mijn bodem kijken
en dan naar het vee’ of ‘eerst plantmateriaal en dan ...’ dat zijn individuele bedrijfskeuzes; daar
heeft ZLTO, denk ik, geen voorkeur. (...) ZLTO geeft namelijk geen vaktechnische adviezen”
(ZLTO1).
4.2.3 De rol van oppervlakkige afspoeling
Eigenlijk alle geïnterviewde actoren beamen dat het besef, dat oppervlakkige afspoeling een
belangrijke bijdrage kan leveren aan fosforemissie, nog vrij nieuw is. “Oppervlakkige afspoeling
van fosfaat is natuurlijk iets van de laatste jaren, wat bijna een openbaring is geweest” (WS2).
“We hebben een jaar of 3-4 geleden zelf ook eens wat onderzoek gedaan naar afspoelend
12 http://public.deltares.nl/display/KRWV/KRW-Verkenner
Page 46 Innovatiesysteemanalyse