Multidisciplinaire richtlijn Cardiovasculair ... - Diliguide

Zo komt hypertensie bij mensen van negroïde afkomst op jongere leeftijd voor
dan bij mensen van niet-negroïde afkomst (Bibbins-Domingo 2010) en is deze
groep minder gevoelig voor monotherapie met bètablokkers en renine-afhankelijke
middelen (Brewster 2004).
Deze opsomming heeft uitdrukkelijk niet de pretentie compleet te zijn. Mogelijk
kan in de toekomst nauwkeuriger het etnische risico op HVZ worden geschat.
Op grond van de sterk wisselende prevalentie van cardiovasculaire risicofactoren
en HVZ bij de verschillende bevolkingsgroepen, en het feit dat vele individuele
patiënten een gemengde etnische achtergrond hebben, blijft etniciteit een moeilijke
risicofactor om mee te wegen in de risicoschatting. Men behoort alert te zijn op
premature HVZ, vooral bij Hindoestanen. Hierbij kan vooral het correct uitvragen
van de familieanamnese bij allochtone bevolkingsgroepen veel nuttige informatie
opleveren.
Noot 13. Stress
Uit diverse studies blijkt dat stress een aanzienlijke invloed heeft op de incidentie van
HVZ (Kivimaki 2006b; Yusuf 2004). Er zijn vele definities van stress, maar gemeenschappelijk
hierin is het gevoel van controleverlies over het eigen leven, zoals bij
gezinsproblemen, financiële problemen en life-events, als ook problemen op het
werk.
Bij de permanente aanwezigheid van stress is de incidentie van HVZ meer dan verdubbeld.
Stress vormt hierbij, met roken en hyperlipidemie, een van de belangrijkste
risicofactoren voor HVZ (Yusuf 2004). Bij stress wordt er vaker clustering van risicofactoren
gevonden met ongezonder gedrag en minder therapietrouw; daarnaast vragen
patiënten die stress ervaren minder snel hulp.
Depressie verslechtert de overleving na een hartinfarct (Blumenthal 2008; NVAB
2006; Rozanski 2005). Depressieve patiënten hebben twee keer zoveel kans op een
hartstilstand (Empana 2006), waarbij de mate van stress (duur en intensiteit) gekoppeld
is aan het risico op overlijden aan een hartvaatziekte (Rugulies 2002).
Werkgerelateerde stressfactoren verhogen het risico op HVZ:
− hoge werkdruk en weinig stuurmogelijkheden (het hebben van deadlines valt hier
ook onder) (Kivimaki 2002); arbeiders (Chen 2007) hebben een hoger risico op
HVZ dan zelfstandige ondernemers en managers (Brechon 2005);
− wanverhouding tussen inzet op het werk en beloning of waardering voor het werk
(Vrijkotte 2001);
− gebrek aan sociale ondersteuning op het werk door leidinggevende en collega’s
(De Bacquer 2005);
− onrechtvaardigheid op het werk.
61 KENNISDOCUMENT