Multidisciplinaire richtlijn Cardiovasculair ... - Diliguide

verlaagt het risico op coronaire hartziekten en CVA (He 2004a; He 2004b). Vis bevat
n-3- of omega-3-vetzuren: hoe vetter de vis hoe meer omega-3-vetzuren. Voorbeelden
van vette vis die veel onverzadigde vetzuren bevat zijn zalm, heilbot, sprot,
makreel en haring. Ook bij hartpatiënten zijn gunstige effecten van vis en visolie aangetoond
(Anon 1999; Burr 1989). Daarnaast is gebleken dat voedingsmiddelen met
plantensterolen en -stanolen het LDL-gehalte verlagen (Law 2000).
Groente en fruit zijn rijk aan voedingsvezels en kunnen de bloeddruk reduceren
(Appel 1997; John 2002). Als iedereen in Nederland elke dag 2 ons groente en 2 stuks
fruit zou eten, zouden per jaar ten gevolge van het eten van die hoeveelheid groente
en fruit respectievelijk 7000 en 12.000 gevallen van HVZ kunnen worden voorkómen
(Kreijl 2004). Uit haalbaarheidsoverwegingen zijn in de ‘Richtlijnen goede voeding’
de aanbevolen hoeveelheden groente en fruit iets lager. De huidige aanbeveling luidt
150 tot 200 gram groente en 200 gram fruit per dag (Gezondheidsraad 2006).
Patiënten met HVZ die een gevarieerde voeding gebruiken met een adequate vetzuursamenstelling
en die veel groenten en fruit eten, reduceren hun sterftekans met
circa 45% (95%-BI: 0,41-0,74) (Iestra 2005). Een voorbeeld van een aanbevolen voedingspatroon
is de mediterrane voeding (De Lorgeril 1999).
De aanbevelingen over gezonde voeding zijn conform de richtlijnen van het Voedingscentrum
(www.voedingscentrum.nl), de Gezondheidsraad (Gezondheidsraad
2006), de Richtlijn Hartrevalidatie van de Nederlandse Hartstichting en de Nederlandse
Vereniging voor Cardiologie (Revalidatiecommissie Nederlandse Hartstichting/Nederlandse
Vereniging voor Cardiologie (NHS/NVVC) 2004).
Noot 20. Matig alcoholgebruik
Matig alcoholgebruik kan het HDL-gehalte verhogen (Rimm 1999) en daarmee het
risico op HVZ verlagen. Matig alcoholgebruik is bij patiënten met HVZ geassocieerd
met een lagere sterfte vergeleken met geen alcoholgebruik (Iestra 2005). Echter,
meer dan 2 dan wel 3 consumpties per dag voor vrouwen respectievelijk mannen is
schadelijk en verhoogt het risico op een verhoogde bloeddruk, evenals het risico op
een aantal vormen van kanker, leveraandoeningen, hersenbeschadigingen en diabetes
(Cleophas 1999; Hulshof 1999; Macdonald 1999; Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering
en Ziektepreventie (NIGZ) 2004; Nederlandse Kankerbestrijding/
Stichting Koningin Wilhelmina Fonds (KWF) 1999).
In de meest recente ‘Richtlijnen goede voeding’ wordt voor vrouwen maximaal 1
glas alcoholische drank per dag aanbevolen en voor mannen maximaal 2 glazen per
dag (Gezondheidsraad 2006). Het achtergronddocument hiervan laat met zeer veel
wetenschappelijke argumenten zien dat matig alcoholgebruik een beschermend
effect heeft op HVZ, en dat de omvang van het beschermende effect van matig alcoholgebruik
op HVZ het grootst is bij personen met een verhoogd risico op HVZ en
ouderen. Bij personen jonger dan 40 jaar zou matig alcohol gebruik soms geassoci-
MULTIDISCIPLINAIRE RICHTLIJN CARDIOVASCULAIR RISICOMANAGEMENT 72