Syntheserapport - Vlhora

De vragenlijst voor het OP 10 bestond uit drie delen. In het eerste deel werden ze bevraagd over de
concrete organisatie (taakinvullingsbeleid, veranderingsdynamiek, teamwerk en overleg en het gevoerde
personeelsbeleid) binnen het departement. Ten tweede bevatte de vragenlijst een aantal
schalen van de uit Nederland afkomstige Vragenlijst Beoordeling en Beleving van de Arbeid (VBBA).
Zo werden o.a. psychische vermoeidheid en welbevinden gemeten. Daarnaast werden ook de stressorschalen
werkdruk (werktempo en werkhoeveelheid), emotionele belasting, afwisseling in het
werk, verandering in het werk, problemen met het werk, autonomie, inspraak en de relatie met de
directe leiding opgenomen. Ten slotte werd gevraagd naar een aantal persoonskenmerken. Hier
gebruikten de onderzoekers een aantal controlevariabelen zoals leeftijd, geslacht en al dan niet lesgeven.
De respons op de vragenlijst was uitstekend: 5.454 lectoren vulden de vragenlijst in; 71% van alle
lectoren en docenten van de Vlaamse hogescholen reageerden.
2.2.2 Enkele belangrijke resultaten uit de SERV-studie van 2003 11
Uit het onderzoek van Bamps bleek o.m. dat de gemiddelde taakbelasting in de Vlaamse hogescholen
44,6 uur per week bedroeg (voor voltijdse medewerkers), met gemiddelden die tussen de departementen
varieerden van 33 uur en 55 uur.
De onderzoekers onderzochten eerst de verschillen met de Vlaamse beroepsbevolking. Daaruit
bleek dat op het gebied van psychische vermoeidheid het onderwijzend personeel in Vlaanderen
meer psychisch vermoeid was dan de Vlaamse beroepsbevolking maar ook meer dan de Nederlandse
collega’s in de hogescholen. Zij kwamen echter tot een totaal ander beeld wanneer het ging om
het welbevinden op het werk (gemeten met de VBBA-schaal “plezier in het werk”). Zij stelden vast
dat 24% van de Vlaamse beroepsbevolking kampt met motivatieproblemen, waarvan 4% met ernstige
motivatieproblemen. In de hogescholen bleek slechts 13% gedemotiveerd, waarvan 2,6% ernstig.
Wanneer het jobprofiel van de Vlaamse lectoren en docenten aan de hand van de VBBA-schalen
vergeleken wordt met dat van de Vlaamse beroepsbevolking dan bleek dat Vlaamse lectoren of docenten
meer problemen hadden met werkdruk, psychische vermoeidheid (grootste verschil), en
problemen met veranderingen en dat ze ook iets hoger scoorden voor emotionele belasting dan de
gemiddelde Vlaamse beroepsbevolking. Maar anderzijds scoorden ze beter dan de gemiddelde beroepsbevolking
voor wat betreft taakvariatie (grootste verschil), problemen met welbevinden en
autonomie.
Uit het onderzoek van Bamps (2004) bleek verder dat er geen significante verschillen of enkel zwakke
verbanden waren voor geslacht, statuut (vast/tijdelijk), werkregime (deeltijds/voltijds), anciënniteit,
lesgeven/coördinerende of leidinggevende taken, 1-cyclus versus 2-cycli opleidingen. Zowel
statuut als anciënniteit gaven geen significant verschil indien gecontroleerd op leeftijd. Zij vond echter
wel een significante maar zwakke relatie tussen leeftijd en stress. Zo vond zij dat de psychische
vermoeidheid tot 55 jaar blijft stijgen (vooral vanaf 45) om dan weer te dalen na 55. Zij noemde dit
het ‘healthy worker effect’. Bijna hetzelfde maar minder uitgesproken vinden we bij welbevinden.
10 De vragenlijst voor het administratief en technisch personeel was korter. Wij zullen hier niet verder op ingaan omdat de
bevraging binnen het WERC-onderzoek louter de lectoren omvat.
11 In de bespreking van de enquêteresultaten verderop in dit rapport gaan we hier verder op in. We zullen er meer in detail
ingaan op de verschillen tussen de resultaten van het SERV-onderzoek en de resultaten van de WERC-enquête.
17