Van zorg het goede - Toekomstverkenning Gehandicaptenzorg

4.2.3 Zintuiglijk gehandicaptenNaar verwachting zal de totale zorgvraag van zintuiglijk gehandicapten toenemen. Als gevolgvan leemten in de opsporing en diagnostiek is er sprake van een latente vraag, metname bij jonge baby’s, verstandelijk gehandicapten en ouderen. Door de vergrijzing zalhet aantal mensen met een zintuiglijke handicap toenemen. Steeds meer jongeren krijgeneen gehoorbeschadiging als gevolg van hun leefstijl.In 2000 waren er naar schatting 158.000 visueel gehandicapten, 290.000 auditief gehandicaptenen 71.000 mensen met spraakproblemen (tabel 4.1). In 2002 maakten in de ZGsector1.900 cliënten gebruik van verblijfsvoorzieningen en bijna 2.600 cliënten van dagbesteding(Gegevens project Vraaggestuurde Bekostiging, Winkel e.a. 2004).WonenZowel voor visueel als auditief/communicatief gehandicapten is de afgelopen jaren devraag naar verblijf aanzienlijk afgenomen. Bij instellingen voor auditief gehandicapten lijktdeze tendens zich nog voort te zetten, bij instellingen voor visueel gehandicapten tekentzich een stabilisatie af. Tussen 2000 en 2003 is het aantal dagen begeleid zelfstandigwonen voor mensen met auditieve en/of communicatieve beperkingen bijna verdrievoudigd.Het verblijf is minder gebonden aan de hoofdlocatie en vindt meer in woonwijken plaats,maar hier is een groot verschil tussen instellingen: sommige organisaties situeren bijna alhet verblijf in woonwijken, andere instellingen kennen een aanzienlijke concentratie op dehoofdlocatie. Mogelijk zal hier nog een verdergaande verschuiving naar de wijk plaatsvinden.De vraag naar verblijf is afkomstig van mensen met een ernstige of gecombineerde problematiek.De problematiek van verblijfscliënten zal, mede door een afnemende draagkrachtvan het thuismilieu, verzwaren. De vraag naar verblijf voor zintuiglijk gehandicaptenmet een (ernstige) verstandelijke handicap zal naar verwachting toenemen.Breed scala dienstverleningVoorzieningen voor mensen met zintuiglijke beperkingen bieden een breed scala aandienstverleningsproducten: onderzoek, behandeling, consultatie, voorlichting, onderwijsen zonodig verblijf. De sterke stijging in de vraag naar ambulante zorg en deeltijd/dagbehandelingvan de afgelopen jaren zal verder doorzetten. Om hieraan tegemoette komen bepleit het Bouwcollege een evenwichtiger spreiding van de decentrale centra.Om zintuiglijke problemen beter te onderkennen is een bredere inzet van de specifiekedeskundigheid van de instellingen voor zintuiglijk gehandicapten noodzakelijk. Die deskundigheidkan volgens het Bouwcollege verder worden uitgebouwd door samenwerkingtussen gespecialiseerde instellingen. Voor een bredere verspreiding van de expertise isjuist samenwerking met andere organisaties gewenst. Gespecialiseerde instellingen zoudenfinanciële ruimte moeten krijgen om hun expertise uit te bouwen en te verspreiden,algemene instellingen om die kennis in te kopen.Taal/spraak problemenIn de zorg voor mensen met een auditieve handicap en/of spraakproblemen wil men deexpertise en behandeling helemaal gaan richten op mensen met taal/spraakproblemen.Door een verdere verbetering van cochleaire implantaten wordt het leren van gebarentaalsteeds minder belangrijk. In plaats van doof te zijn gaat men door het leven als slechthorend.17 Communicatie komt centraal te staan in een systeemgerichte benadering op alle17 Onderzoekers aan de Katholieke Universiteit Leuven hebben onlangs de techniek van cochleaire implantatenzodanig verbeterd, dat zeer slechthorende mensen een beter gevoel voor toonhoogte krijgen. Dove mensenkunnen hierdoor opnieuw muziek horen, melodieën herkennen en ook beter de intonatie van sprekershoren.40