Van zorg het goede - Toekomstverkenning Gehandicaptenzorg

6 PROFESSIONALITEIT EN KWALITEIT VAN ZORGIn dit hoofdstuk bespreken we de professionaliteit en kwaliteit van medewerkers in de gehandicaptenzorg,die verantwoordelijk zijn voor de voorzieningen, de systemen en het beleiddie de kwaliteit van leven van de cliënten moeten vergroten.We schetsen een beeld van de professionaliteit van het uitvoerend zorgpersoneel 39 , demiddelen die hen ten dienste staan en de organisatie rondom het primaire proces.6.1 Professionele gehandicaptenzorgIn de omschrijving van de WRR (2004) is gehandicaptenzorg verpleging en verzorging,gericht op het draaglijk maken van onherstelbare gezondheidsschade. Kwaliteit van leven,geoperationaliseerd met de negen componenten uit de ICF, bepaalt de richting van dezorg en geeft een referentiekader voor interventies en acties. Er worden door VGN viergroepen onderscheiden: mensen met licht verstandelijke of verstandelijke, zintuiglijke oflichamelijke handicaps.Professionele gehandicaptenzorg houdt in: het vaststellen van de zorgbehoefte, het aanbiedenen regisseren van de noodzakelijke voorzieningen en het ontwikkelen en bijstellenvan systemen en beleid om deze voorzieningen te realiseren.Een wezenlijk kenmerk van professionele gehandicaptenzorg is het ondersteunen vanverantwoorde en bevredigende keuzen van cliënten (Kempen en Van Eijk 2003). Daartoeis een open dialoog in een – existentiële – vertrouwensrelatie nodig (Tonkens 2004, WRR2004, Post 2005). Professionals stellen al hun kennis en kunde beschikbaar om als bondgenotenmet de cliënt mee te denken en samen de zorg te arrangeren. De aard van dezorgbehoefte, de beschikbare (financiële) middelen én professionele standaarden bepalenhoe ver de keuzevrijheid kan gaan. De vraag is wel of alles moet wat kan: het is voortdurendzoeken naar een evenwicht tussen compensatie en acceptatie van de handicap(Reinders 2005).Voor veel mensen met beperkingen is de behoefte aan professionele zorg levenslang (inalle levensfasen) en levensbreed (op alle levensterreinen). In verschillende levensfasengelden andere maatschappelijke rollen met eigen verwachtingen, ambities en activiteitenen een ander beroep op professionele hulp (Breeuwsma 2003, De Ridder 2003). Met namede overgang van de ene naar de andere levensfase – van kind naar puber naar (jong)volwassene – geeft extra dynamiek met nieuwe kansen en bedreigingen (RGO 2005,Evenhuis 2002, Van Gennep 2000, Rispens 2005).Driedubbele betrokkenheidZorgprofessionals werken vanuit een driedubbele betrokkenheid: met de cliënt en zijnnetwerk, met de collega’s met wie zij de zorg delen en met de maatschappij. Deze betrokkenhedenkennen elk hun eigen dynamiek en loyaliteiten en vereisen andere kennis envaardigheden.Een professional legitimeert zijn handelen op basis van de belangen en noden van de client.Professionals richten zich op het wegnemen of reduceren van beperkingen bij alle39 Professionals in de gehandicaptenzorg zijn beroepsbeoefenaren die diensten verlenen binnen directe clientcontacten:verzorgenden, verpleegkundigen, sociaal pedagogisch werkers en hulpverleners, maatschappelijkwerkers, paramedici, artsen en gedragsdeskundigen. Hun werk is evidence based, zij ontlenen hun kennisen vaardigheden aan een erkende opleiding. Professionals werken met een eigen autonomie en verantwoordelijkheid.Voor professionals die dagelijks zorg en ondersteuning aan cliënten bieden wordt in deze studie determ zorgprofessionals gehanteerd.71