Van zorg het goede - Toekomstverkenning Gehandicaptenzorg

domeinen van het leven. Naast expertisecentra en eventueel schoolinternaten zullen deinstellingen geen verblijfsfunctie meer bieden. Op het gebied van onderzoek wordt metname aansluiting gezocht met neurologische specialismen. Men wil niet samengaan metandere deelsectoren in de gehandicaptenzorg.4.3 Ontwikkelingen in arbeid, opleidingen en personeelsbeleidDe vraag naar arbeid in de gehandicaptenzorg, de vereiste competenties van de medewerkersen het gewenste personeelsbeleid worden beïnvloed door de geschetste ontwikkelingenin de samenleving en in de zorg. De belangrijkste zijn:- Vergrijzing en stijging van de levensverwachting, met als gevolg grote veranderingenin de zorgvraag van mensen met beperkingen. Een ander gevolg is de vergrijzingvan het personeelsbestand.- Toename van de culturele diversiteit onder cliënten, die specifieke vaardighedenvereist om hulpvragen te verduidelijken en cliënten met een andere etnische achtergrondte begeleiden. Ook zal de behoefte aan personeel van allochtone afkomsttoenemen.- Vermaatschappelijking, extramuralisering en ketenvorming: integratie van zorg inde samenleving vereist een goede onderlinge afstemming en intensieve samenwerkingtussen instellingen en zorgverleners. Tegelijk neemt het solistische karaktervan het uitvoerende werk toe.- Marktwerking en vraagsturing: de modernisering van de AWBZ, het persoonsgebondenbudget en de stelselwijziging (verzekering en financiering) leiden tot grotereconcurrentie, de noodzaak om markt- en klantgericht te denken en een kritischeaandacht voor de bedrijfsvoering.- De verschuiving van input- naar outputfinanciering en de roep om transparantiedwingen instellingen eveneens tot een grotere doelmatigheid.Dominant is de omslag van aanbod- naar vraaggericht werken. Concurrentie – met nameop kwaliteit – vormt een (extra) prikkel om het cliëntenperspectief centraal te stellen. Fusies,samenwerking en schaalvergroting hebben geleid tot het aanboren van nieuwedoelgroepen en tot verbreding, differentiatie en specialisatie van het dienstenpakket.4.3.1 Ontwikkelingen op de arbeidsmarktDe arbeidsmarkt in de (gehandicapten)zorg bevindt zich op een belangrijke tweesprong.Aan de ene kant is de afgelopen jaren de situatie sterk verbeterd en zijn op de korte termijngeen grote personeelstekorten te verwachten. De wachtlijsten en wachttijden zijn geslonken,de personeelstekorten en het verloop en verzuim zijn gedaald. Aan de anderekant kunnen zich op de langere termijn weer grote problemen voordoen als gevolg vanhet vergrijzen van de (beroeps)bevolking. Er zullen dan ook aanzienlijke beleidsinspanningenmoeten worden geleverd om te voorkomen dat op termijn weer tekorten aan gekwalificeerdpersoneel ontstaan.Huidige situatieAls gevolg van extra investeringen om de wachtlijsten weg te werken is de werkgelegenheidin de gehandicaptenzorg de afgelopen jaren flink toegenomen. In 4.4 is deze groei –ook per deelsector – aangegeven. In 2003 werkten er in de gehandicaptenzorg 128.000mensen, dit zijn 81.300 fulltime arbeidsplaatsen. Het aandeel vrouwen is 81% en het gemiddeldeparttime percentage is zo’n 66% (OSA Trendberichten zorg en welzijn 2005).Door de vermaatschappelijking heeft er een sterke verschuiving plaatsgevonden van intramuraalnaar semi- en transmuraal werken.41