Van zorg het goede - Toekomstverkenning Gehandicaptenzorg

Tenslotte zal er ook meer aandacht moeten komen voor (specifiek) multicultureel personeelsbeleid.Slechts 3,8% van de instellingen voert zo’n beleid en 15% is bezig met deontwikkeling ervan. Ongeveer 13% van de instellingen voert een algemeen beleid metmulticulturele elementen. In 2003 brachten de sociale partners een rapport uit met bestpractices van interculturalisatie in de gehandicaptenzorg, met het doel de diversiteit ondercliënten en medewerkers te vergroten en de aansluiting op de zorgvraag van allochtonente verbeteren. Het rapport bevat allerlei tips om intercultureel denken en handelen op tenemen in de dagelijkse bedrijfsactiviteiten.Slimmer werkenHet verhogen van de arbeidsproductiviteit staat – mede met het oog op grote toekomstigepersoneelstekorten – hoog op de agenda van werkgevers in de zorg, zo bleek uit een enquêtevan Zorgvisie in het voorjaar van 2005 (Lingsma 2005). Meer doen met mindermensen. Het gaat dan niet zozeer om mensen langer en harder te laten werken, hetnieuwe motto is ‘slimmer werken’. Er is winst te halen in een verbetering van de werk- enbedrijfsprocessen, vermindering van de administratieve lasten, verhoging van de kennisen vaardigheden van medewerkers, taakherschikking en het toepassen van ICT, voor dedossiervorming, maar ook met monitoring van cliënten op afstand waardoor bijvoorbeeldminder slaapdiensten nodig zijn. Ook moet kritisch gekeken worden of de trend naarschaalvergroting niet ten koste gaat van de arbeidsproductiviteit. En tenslotte kan het vergrotenvan de zelfredzaamheid van cliënten de vraag naar zorg – en daarmee de vraagnaar arbeid – mogelijk beperken.In het convenant van de AWBZ-sectoren met de staatssecretaris van VWS voor de jaren2005-2007 is een doelmatigheidsverbetering van 1,25% afgesproken, onder meer te realiserendoor een verhoging van de arbeidsproductiviteit. De vraag is hoe die verhogingwordt gerealiseerd én gemeten. In de Zorgvisie enquête blijkt nog niet de helft van derespondenten de arbeidsproductiviteit te meten en als het wel gebeurt dan worden er zeerverschillende instrumenten gebruikt (Van de Poel 2005). Resultaten zijn daardoor moeilijkte vergelijken.Tot slot zou verhoging van de arbeidsproductiviteit niet mogen leiden tot vermindering vankwaliteit van zorg én arbeid, want dan ontstaan er weer allerlei andere problemen. Slimwerken vraagt om slim management, bijvoorbeeld door medewerkers en cliënten actief bijde innovatieprocessen te betrekken. Zo wil de Taskforce Sociale Innovatie – een denktankvan de ministeries van Economische en Sociale Zaken – regels op bijvoorbeeld hetgebied van arbeidsomstandigheden schrappen om zo meer ruimte te maken voor initiatievenop de werkvloer. Innovatie zou een samenspel van technologische én sociale vernieuwingmoeten zijn. Dat kan als werknemers de ruimte krijgen hun talenten te benuttenof eigen ideeën te ontwikkelen. Ook zouden CAO’s meer ruimte moeten bieden voor eeneigen invulling door werkgevers en werknemers.Veranderde arbeidsrelatieDe arbeidsrelatie tussen werkgever en werknemer is aan het veranderen. Aan de enekant verwachten werknemers dat werkgevers rekening houden met hun individuele omstandigheden,bijvoorbeeld voor een evenwichtige combinatie van arbeid en zorg (81%van de werknemers is vrouw). Aan de andere kant stellen ook werkgevers hogere eisen:werknemers moeten verantwoording afleggen over hun handelen en prestaties en bereidzijn tot meer efficiëntie en flexibiliteit. Mensen moeten zich tussen verschillende werkplekkenbewegen en bij de werktijden wordt een soepele opstelling gevraagd. De invoeringvan de WMO zal de behoefte aan flexibele inzetbaarheid versterken, met name voor delaagste functies. Een minder stringente CAO zou een meer flexibele inzet van personeelen scholingsmiddelen mogelijk maken.48