NJB-1526

geregeld moet worden en de wijze waarop de besluitvorming
plaatsvindt. De uitspraak van de Raad van State
later dit jaar in eerdergenoemd bodemonderzoek ten aanzien
van het winningsplan zal hierbij zeker een rol (kunnen)
spelen.
Een van de cruciale onderdelen
van de toezichthoudende
instantie is de mate waarin
deze onafhankelijk is van
het ministerie
De recente ervaringen hebben wederom aangetoond
dat onafhankelijk toezicht cruciaal is bij het gehele proces
van ‘checks and balances’. Inmiddels heeft de minister toegezegd
dat de Mijnbouwwet gewijzigd zal worden opdat
de onafhankelijkheid van het SodM wettelijk verankerd
wordt. Het ongeval met het Piper Alpha platform in 1988
en het Deepwater Horizon platform in de golf van Mexico
in 2010 hebben het belang van een onafhankelijke toezichthouder
overtuigend aangetoond. Uit de evaluaties
van deze incidenten bleek reeds de noodzaak om toezicht
en regelgeving ook op departementaal niveau te splitsen.
Dat de Mijnbouwwet in dit opzicht gewijzigd wordt wekt
geen verbazing maar wel dat dit in navolging van andere
landen niet eerder heeft plaatsgevonden.
Ten aanzien van de verleende concessies (inclusief de
Groningenconcessie) speelt bovendien nog de kwestie van
de voorwaarden waaronder de concessies zijn verleend en
in het bijzonder de bepaling dat de concessionaris bij de
concessieverlening de eeuwigdurende eigendom van de
ondergrondse delfstoffen heeft gekregen. Bij het opstellen
van de Mijnbouwwet is besloten om deze voorwaarde
onverlet te laten. Aanpassing van de voorwaarden zou
betekenen dat de overheid ingrijpt in het eigendomsrecht
van de concessionaris. Hoewel mogelijk, zal dit niet eenvoudig
zijn en zal de overheid de concessionarissen hiervoor
financieel tegemoet moeten komen. Nederland is
echter niet het enige land waar dit speelt. Ook anderen
Europese lidstaten zijn geconfronteerd geweest met de
overgang van een oud concessiestelsel naar een modern
vergunningenregime. Er kan dus lering getrokken worden
uit de ervaringen opgedaan in landen zoals Denemarken
en Italië.
De Nederlandse Staat speelt een cruciale rol bij de
winning van het aardgas in Nederland. Naast de rol van
wetgever en toezichthouder neemt de Staat ook deel aan
de winning. De concessie bepaalt dat de winning van het
Groningenveld plaatsvindt voor rekening en risico van een
Maatschap bestaande uit een concessionaris en de
staatsparticipant EBN. Hierdoor krijgt de Nederlandse Staat
een aandeel in de winning maar ook in het risico dat
samenhangt met de winning, zoals het aardbevingsrisico.
Tevens is de Staat direct betrokken bij de afzet van het
gewonnen aardgas doordat zij 50% van de aandelen heeft
in het gasleveringsbedrijf GasTerra en dient als gevolg daarvan
rekening te houden met de verplichting tot nakoming
van de langlopende gasexportcontracten afgesloten door
de NV Nederlandse Gasunie (tegenwoordig GasTerra). Ten
slotte kan niet over het hoofd worden gezien dat het overgrote
deel van de huishoudens in Nederland afhankelijk is
van levering van aardgas. Een transitie naar andere energiebronnen
zal tijd kosten en ook de nodige investeringen.
Ingrijpen in de gaswinning kan directe consequenties hebben
voor de leveringszekerheid in Nederland. De overheid
heeft dus rekening te houden met twee uiteenlopende
belangen: veiligstelling van de burgers in Groningen en
van de leveringszekerheid in Nederland.
Als gevolg van de aardbevingen in Groningen zal de
Mijnbouwwet op een aantal punten worden aangepast. In
alle gevallen wordt de overheid geconfronteerd met uiteenlopende
belangen. Het afwegen van deze belangen is
waarlijk een uitdaging en zal de schatkist ongetwijfeld
geld kosten.
50. Art. 114 Mijnbouwwet.
55. Jaarverslagen en andere informatie van
59. Art. 126-133 Mijnbouwwet (Hoofdstuk
gen overeenkomstig Richtlijn 92/91/EG
51. Toelichting bij artikel 2 Instellingsbesluit
de Tcbb is te vinden op www.tcbb.nl.
8 Mijnbouwwet) regelt de taken en
zogenaamde ‘gezondheids- en veiligheids-
van 19 april 2001, Stcrt. 2001, 76. Uit het
56. Zie de toelichting bij het Instellingsbe-
bevoegdheden van het Staatstoezicht.
documenten’ op te stellen. De handhaving
jaarverslag over het jaar 2003 blijkt inmid-
sluit van 19 april 2001, Stcrt. 2001, 76, p.
Hiermee heeft het Staatstoezicht wederom
hiervan geschiedt eveneens door het SodM.
dels dat de Tcbb in de praktijk ook bereid is
13 en over de discussie hierover Kamerstuk-
een wettelijke basis gekregen.
63. J. Paterson, ‘Health and Safety at Work
om te adviseren over vervolgschade. Zie
ken II 2001/02, 29216, 56, p. 6, 10, 13 en
60. Zie Mijnreglement 1906 ter uitvoering
Offshore’, in: G. Gordon & J. Paterson
Tcbb Jaarverslag 2003, p. 12 onder e.
36.
van art. 9 Mijnwet 1903.
(red.), Oil and Gas Law – Current Practice
52. Art. 116 Mijnbouwwet. Deze termijn
57. Zie art. 115 Mijnbouwwet en voor de
61. Art. 132-133 Mijnbouwwet. De Wet
and Emerging Trends, Dundee University
kan op verzoek van de benadeelde of de
parlementaire behandeling inzake de (onaf-
Economische Delicten is gewijzigd opdat
Press, 2007, p. 115-148.
mijnbouwonderneming worden verlengd.
hankelijkheid en deskundigheid) basisvereis-
alle overtredingen van de Mijnbouwwet als
64. Kamerstukken II 2014/15, 34041, 11.
53. Art. 117 Mijnbouwwet. Zie tevens
ten voor de leden van de Tcbb Kamerstuk-
een economisch delict worden beschouwd
Het amendement pleit ervoor om het SodM
toelichting op art. 7 instellingsbesluit van 19
ken 26219, 7, p. 20-21, 12, p. 29-31, 15,
(art. 179 Mijnbouwwet).
de status van ZBO te verlenen.
april 2001, Stcrt. 2001, 76, p. 13.
p. 22, 56, p. 15, 36-38.
62. In het kader van de gezondheid en
65. Kamerstukken II 2014/15, 33529, 143.
54. Art. 118 Mijnbouwwet.
58. Art. 119 lid 1 Mijnbouwwet.
veiligheid dienen de mijnbouwondernemin-
66. Kamerstukken II 2014/15, 34041, 25.
NEDERLANDS JURISTENBLAD – 03-07-2015 – AFL. 26 1715