NJB-1526

Rechtspraak
van afvalverwerking. In 2005 heeft TRMI Attero
benaderd om het afvalproduct PP2 in het
buitenland te laten verwerken. Om te voorkomen
dat Attero de buitenlandse verwerker
rechtstreeks zou benaderen, heeft TRMI exclusiviteit
bedongen. Vervolgens heeft TRMI Attero
in contact gebracht met een Poolse verwerker.
Attero is strafrechtelijk vervolgd wegens
overtreding van afvalstoffenwetgeving. TRMI
heeft zich in de strafzaak gevoegd als benadeelde
partij met een vordering tot schadevergoeding
van € 23,4 miljoen, met rente en kosten.
De rechtbank heeft Attero een geldboete
opgelegd wegens ‘medeplegen van een overtreding
van het voorschrift gesteld bij artikel
10.60, tweede lid, van de Wet milieubeheer,
begaan door een rechtspersoon, meermalen
gepleegd’ en TRMI niet-ontvankelijk verklaard
in de vordering. De verdachte en de officier
van justitie hebben geen hoger beroep ingesteld.
TRMI heeft hoger beroep ingesteld bij
het hof (kamer voor burgerlijke zaken) en de
grondslag van de vordering aangevuld. Het
hof heeft TRMI niet-ontvankelijk verklaard in
het hoger beroep.
Hoge Raad
In art. 421 lid 4 Sv is voor het geval waarin
de strafrechter in eerste aanleg een inhoudelijk
afwijzend oordeel heeft gegeven over de
vordering van de benadeelde partij en verdachte
noch het openbaar ministerie hoger
beroep heeft ingesteld tegen het strafvonnis,
bepaald dat de benadeelde partij tegen het
deel van het vonnis waarbij haar vordering is
afgewezen in hoger beroep kan komen bij
het gerechtshof. Op dat geding zijn de bepalingen
van het Wetboek van Burgerlijke
Rechtsvordering inzake het rechtsgeding in
hoger beroep en cassatie van overeenkomstige
toepassing. In de onderhavige zaak heeft
de strafrechter in eerste aanleg de vordering
van de benadeelde partij TRMI niet ten gronde
afgewezen, maar TRMI – klaarblijkelijk op
de voet van art. 361 lid 2, aanhef en onder b,
Sv – niet-ontvankelijk verklaard in haar vordering,
omdat de rechtbank van oordeel was
dat de vordering tot schadevergoeding van
TRMI niet was gebaseerd op het aan Attero
gemaakte strafrechtelijk verwijt. Tegen deze
beslissing tot niet-ontvankelijkverklaring
heeft de wet geen hoger beroep opengesteld.
In een bijzondere appelmogelijkheid zoals
die van art. 421 lid 4 Sv behoeft ook niet te
worden voorzien, nu zodanige niet-ontvankelijkverklaring
de benadeelde partij niet
berooft van de mogelijkheid haar vordering
tot schadevergoeding aan de burgerlijke
rechter voor te leggen. De bestreden beslissing
van het hof is dus juist.
Volgt verwerping, overeenkomstig de conclusie
van de A-G.
De A-G schetst het wettelijk kader onder 2.2-
2.10.
1258
19 juni 2015, nr. 14/02113
(Mrs. E.J. Numann, C.A. Streefkerk, A.H.T.
Heisterkamp, C.E. Drion, G. de Groot; A-G
mr. J. Wuisman)
ECLI:NL:HR:2015:1693
Schuldsanering. Teruggevorderde uitkering.
Ten aanzien van iemand die een Wwb-uitkering
geniet, wordt de wettelijke schuldsaneringsregeling
van toepassing verklaard. Vervolgens
vordert de gemeente een deel van de
genoten uitkering terug. Daarna wordt de
schone lei verleend. Valt de vordering tot
terugbetaling van te veel genoten uitkering
onder de schone lei-verklaring? HR: Indien
het besluit tot terugvordering van bijstand
die in de periode voorafgaand aan het van
toepassing worden van de schuldsaneringsregeling
ten onrechte is genoten, pas na het
van toepassing worden van de schuldsaneringsregeling
is genomen, valt de vordering
tot terugbetaling onder de werking van de
schuldsaneringsregeling.
(Fw art. 299 lid 1 aanhef en onder b; Wwb art.
54 lid 3, art. 58)
A, adv. mr. M.E. Bruning, vs. gemeente Haarlem,
adv. mr. S. Kousedghi.
Feiten en procesverloop
Sinds 2004 ontving A een uitkering op grond
van de Wet werk en bijstand (hierna: Wwb)
van de Gemeente. In 2006 is ten aanzien van
A de wettelijke schuldsaneringsregeling van
toepassing verklaard. In 2008 heeft de
Gemeente € 34 335 van A teruggevorderd
vanwege ten onrechte genoten Wwb-uitkeringen.
Na bezwaar en beroep heeft de Gemeente
het teruggevorderde bedrag verlaagd tot
€ 8 632. Dit besluit is na beroep en hoger
beroep in stand gebleven. In 2011 is de
schuldsaneringsregeling tussentijds beëindigd
zonder toekenning van de schone lei. In
hoger beroep is alsnog geoordeeld dat de
schone lei moest worden verleend, waarna
dat is gebeurd. De Gemeente heeft ter incassering
van de ten onrechte genoten Wwb-uitkeringen
beslag gelegd.
In dit kort geding heeft A opheffing van het
beslag gevorderd, stellende dat de vordering
van de Gemeente onder de werking van de
schone lei-verklaring valt en dus niet meer
afdwingbaar is. De voorzieningenrechter
heeft de vordering afgewezen. Het hof heeft
het vonnis van de rechtbank bekrachtigd.
Hoge Raad
Art. 58 Wwb, dat de terugvordering door de
Gemeente van ten onrechte of tot een te
hoog bedrag ontvangen bijstand regelt, sluit
blijkens zijn redactie aan bij de regels van de
onverschuldigde betaling. De onderhavige
zaak stelt de vraag aan de orde of in dit geval
van onverschuldigde betaling kan worden
gesproken, en zo ja met ingang van welk tijdstip,
nu het enkele genieten van bijstand zonder
dat wordt voldaan aan de wettelijke vereisten
voor het ontvangen daarvan, nog niet
meebrengt dat die bijstand moet worden
terugbetaald. Voor terugvordering is immers
een besluit tot intrekking vereist (art. 54 lid 3
Wwb). Voor zover het intrekkingsbesluit meebrengt
dat aan het besluit tot toekenning
werking wordt ontnomen met ingang van
een tijdstip in het verleden, moet de vanaf
dat tijdstip ten onrechte genoten bijstand
worden aangemerkt als onverschuldigd
betaald. Vervolgens rijst de vraag of de vordering
tot terugbetaling van bijstand die in de
periode voorafgaand aan het van toepassing
worden van de schuldsaneringsregeling ten
onrechte is genoten, valt onder de werking
van de schuldsaneringsregeling, indien het
terugvorderingsbesluit pas na het van toepassing
worden van de schuldsaneringsregeling
is genomen. Die vraag dient bevestigend
te worden beantwoord. Art. 299 lid 1, aanhef
en onder b, Fw bepaalt dat de schuldsaneringsregeling
werkt ten aanzien van vorderingen
op de schuldenaar die na de uitspraak
tot de toepassing van de schuldsaneringsregeling
ontstaan uit hoofde van – onder
meer – vernietiging van een vóór die uitspraak
met de schuldenaar gesloten overeenkomst.
Een besluit tot intrekking van ten
onrechte genoten bijstand met ingang van
een in het verleden gelegen tijdstip dient,
wat betreft de daaruit voortvloeiende verplichting
tot terugbetaling, op één lijn te
worden gesteld met de vernietiging van een
overeenkomst met terugwerkende kracht.
Daarom dient daarop de bepaling van art.
299 lid 1 aanhef en onder b Fw overeenkomstig
te worden toegepast. Het hof heeft dit
miskend.
Volgt vernietiging en verwijzing, overeenkomstig
de conclusie van de A-G.
De A-G bespreekt de toepasselijke regels onder
2.4-2.6.
1758 NEDERLANDS JURISTENBLAD – 03-07-2015 – AFL. 26