Nº 11

IDEA 2005
O mestre García fariña cun grupo de alumnos.
debuxo, fisioloxía, hixiene, ética y moral; comparemos
coas do ensino público que recollemos
dous parágrafos atrás), chocante todo por xunto
coa ideoloxía dos sectores tradicionalmente
afeitos ao control político e social. Sirvan como
exemplo deses enfrontamentos os dous casos
seguintes: no ano 1912 houbo un duro cruce de
cartas e irtos artigos en prensa entre a directiva
en Cuba da "Unión Mugardesa", avaliada polos
seus socios de aquí, e Juan Francisco Martínez
Domenech, alcalde saínte, termando o delegado
local da sociedade (J.F.M., concelleiro, xornalista,
escribinte municipal...) para conseguir
unha avinza que está recollida nunha acta
municipal do 4 de Agosto do ano citado.O
segundo incidente produciuse no ano 1915,
cando o párroco católico de Mugardos tronou
dende o púlpito contra unha pequena subvención
do Concello para esa biblioteca que vimos
de citar, supondo habería entre os volumes
algúns contra a doutrina da igrexa, respostándolle
dende Unión Mugardesa que "en lo cultural
esta asociación está abierta a todas las ideas";
foron mestres na "Unión Mugardesa" Lino
Irigoyen, Eduardo Fariña, Federico García e José
García Fariña, este último longos anos. En maio
do 1922 o mestre de obras Manuel Fontán comezou
os traballos para a construcción dun grupo
escolar propio da Unión Mugardesa, edificio que
foi inaugurado no ano 1927, data que nos leva,
pois, á seguinte etapa deste mugardés percorrido
educativo, no que tamén deu os seus froitos
a obra da "Institución Escolar Franza-El Seijo" que
con planos remitidos dende Cuba construíu a
súa magnifica escola no lugar do Cruceiro, desenvolvendo
actividades educativas o mestre
Antonio Martínez Zárate só entre os anos 1927 e
o 1932, afectada a sociedade matriz por fortes
liortas ideolóxicas entre os seus socios.
A cuarta xeira corresponde aos anos da
Dictadura de Miguel Primo de Rivera, certamente
positivos nos eidos técnicos do ensino
primario e secundario, adro axeitado para os
cambios didáctico-pedagóxicos da Segunda
República.
No referido ao ensino público destaca a incorporación
no ano 1924 como mestre da escola
de nenos do Seixo de Ángel Mato Peña, militante
cualificado do Partido Socialista e fortemente
influenciado polas ideas pedagóxicas
da Institución Libre de Enseñanza; morto por
disparos da policía en Ferrol o seis de Outubro
do 1934, o seu labor foi ben frutífero no terreo
político, no sindical e no didáctico, especialmente
nos anos da República, como veremos
na seguinte entrega. Neste tempo, en parte
145