Nº 11

exterior. E el pagoulle a pena? É aquí onde
comezan as nosas reflexións axustadas a unidades
didácticas do temario como:
- Natureza e Cultura.
- O mundo físico e a ciencia.
- O coñecemento e o problema da verdade.
- A acción transformadora: progreso e tecnoloxía.
O desenvolvemento psíquico da personalidade: o
complexo de Edipo.
O ser humano é razón, ansia por coñecer, por
escapar da animalidade da que provén. A ilustración
e mais o progreso continuo como metas
a alcanzar por encima de todo. Desexamos deixar
atrás a Natureza e orientarnos tan só polo
que denominamos cultura: artes e técnicas, linguaxes
e ritos, sociedades e guerras…
E así o ser humano foi avanzando no coñecemento
do que o rodea, comprendendo mellor a
Natureza que o envolve, afastándose dela para
transcendela mediante a tecnoloxía.
E Edipo indagou no seu pasado, comprendeu,
soubo , ilustrouse cun impulso que no podía
deter, como o propio ser humano non se detén.
E ao final Edipo, que cría saír das tebras do descoñecemento,
vese envolto nas tebras da cegueira.
Quixo saber sobre todas as cousas sen mesura,
considerábase por encima de todo e todos
no seu afán escrutador e a destrución da súa
familia e a proscrición del mesmo foron a súa
fatal recompensa.
Terá o ser humano a mesma desastrosa recompensa
no seu ilimitado afán de dominar todo o
que o rodea?
Edipo en Colono
A permanente actualidade dos temas e conflictos
referidos ao tema da emigración, a petición de
asilo, ou a xenofobia fan de Edipo en Colono
unha obra propicia para achegarse a eles
desde a vertente socioliteraria e filosófica.
Encaixa moi ben o que esta obra plantexa nas disciplinas
Ética de 4º de ESO e Ética e Filosofía do
Dereito en 1º de Bacharelato, e ten cabida fundamental
en unidades didácticas como:
- A discriminación social e económica.
- Algunhas formas de desigualdade: sexismo,
racismo e xenofobia.
- Dereitos humanos e tolerancia.
80
- Relativismo e Moralidade: o etnocentrismo.
- Dereito e Xustiza.
Edipo, cego e envellecido abandonou Tebas e
partiu ao desterro que cre merecer polos seus
pasados actos.
A súa chegada a Colono, en Atenas, onde quere
repousar para preparar a súa próxima morte é
recibida con medos e desprezo, e el e mais a
súa filla Antígona, que o acompaña, son cominados
por los coloneses a abandonaren a cidade
por crelos posuidores de triste augurio.
Edipo apela á gloria de Atenas para que non o
deneguen o socorro como estranxeiro suplicante
de asilo que o é. Só a chegada de Teseo, o magnánimo
rei de Atenas, permitirá que Edipo e
Antígona poidan repousar nestas terras estrañas
para eles, e mesmo que sexan protexidos das
malvadas intencións de Creonte que se achegou
a Colono con ánimo hostil cara a ambos.
Ao final, congraciado co destino, Edipo dará o
seu derradeiro alento en terra estraña, mais
acolledora.
Hai xa 2.500 anos Sófocles transmitiu a necesidade
de que houbese uns dereitos humanos por encima
de patrias e fronteiras, de que a xenofobia
non é un camiño digno de ser andado.
Transcorreron os séculos e seguimos sen comprender
de todo esas mensaxes: guerras, persecucións
relixiosas ou políticas, desprazamentos forzados
de millóns de persoas, illamento ata a
morte do diferente, do distinto, do outro; etnocentrismo
intolerante, invasións coloniais con
aires de exterminio do salvaxe, centenares de
anos de crueldade e desprezo entre humanos.
E Edipo pídenos acollerse á amizade do tolerante,
ao aprecio do compañeiro, ao refuxio do solidario,
aínda que sexa outro distinto e diferente. É máis
o que une que o que separa aos humanos, dinos
Sófocles, e nós só recentemente, a Declaración
Universal dos Dereitos Humanos é de 1948, parece
que o comprendemos, e con sorte desigual para
occidente e para o resto do mundo.
Edipo en Colono dinos que non debería haber
refuxiados, desprazados, perseguidos por seren
diferentes, é de Xustiza que así sexa, e nós consideramos
que esa é unha mensaxe de permanente
creto, que debemos fomentar entre o
noso alumnado que se atopa nunha etapa de
formación sociocultural tan importante como é
a adolescencia.
IDEA 2005