Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
askerlerin kullanılmasından tecavüze kadar<br />
geniş bir yelpazede RUF, sayısız insan hakları<br />
ihlalleri işledi. Sierra Leone <strong>Hakikat</strong> Komisyonu,<br />
RUF, AFRC, Sierra Leone Ordusu (SLA) ve Sivil<br />
Savunma Gücü liderliklerini sivillere karşı işlenen<br />
suçlardan sorumlu buldu. İç savaş sonucunda 50<br />
bin insan öldü. Dünya gündemine çocuk askerler<br />
sorununu sokan Liberya ve Sierra Leone’de<br />
Birleşmiş Milletler verilerine göre 6 ile 10 bin<br />
arasında çocuk asker savaşın içindeydi.<br />
İç savaş, ağırlıklı olarak ülkenin doğusunda ve<br />
güneyinde RUF ile hükümet güçleri arasında<br />
sürmüş olsa da, ülkenin tüm siyasi ve toplumsal<br />
işleyişini derinden etkileyen bir şiddet dalgası<br />
geliştirdi. 1995 yılında hükümet, RUF’a karşı<br />
savaşması için Güney Afrika merkezli özel bir<br />
askeri şirket olan Executive Outcomes (EO)<br />
şirketini kiraladı. RUF geri çekilmek zorunda<br />
kaldı. Seçimlerle yeni bir hükümet oluştu ve<br />
1996 yılında Abidjan Barış Anlaşması imzalandı.<br />
Birleşmiş Milletler baskısı ile EO ile yapılan<br />
kontrat sona erdirildi. Her ne kadar 1996 yılı<br />
itibariyle Ahmad Tejan Kabbah liderliğinde sivil<br />
bir hükümet kurulmuş olsa da, sivil siyaset çok<br />
uzun sürmedi. 1997 yılında ordu içinde bir grup<br />
subay askeri darbe yaparak Devrimci Silahlı<br />
Güçler Konseyi’ni (AFRC) kurdu ve ülkeyi bu<br />
Konsey yönetmeye başladı. RUF da bu Konsey’e<br />
katıldı ve Konsey savaşın bittiğini ilan etti.<br />
Bu açıklamayı bir yağma, tecavüz ve katliam<br />
dalgası izledi. Askeri darbeyle sivil hükümetin<br />
devrilmesine karşı ECOMOG 117 güçleri Freetown’u<br />
işgal etti, ancak diğer bölgelerde denetim<br />
kuramadılar. 1998 yılında yeniden seçilen<br />
sivil hükümete yeniden bir askeri müdahale<br />
yapılmak üzereyken, Birleşmiş Milletler duruma<br />
müdahale ederek Sierra Leone’nin yeni bir siyasi<br />
istikrarsızlık çemberine girmesine engel oldu ve<br />
taraflar ararsında görüşmeler başladı. 118<br />
117 Kısa adıyla ECOMOG olarak bilinen Batı Afrika Devletleri<br />
İzleme Gurubu Ekonomik Topluluğu (Economic Community of<br />
West African States Monitoring Group), Batı Afrika Devletleri<br />
Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) tarafından kurulan çokuluslu bir<br />
askeri güç. Belkemiğini Nijerya ordusunun oluşturduğu bu askeri<br />
güce Gine, Sierra Leone, Gambiya, Liberya, Mali, Burkina Faso ve<br />
Nijer de destek veriyor.<br />
7 Temmuz 1999’da hükümet ile Devrimci Birleşik<br />
Cephe (RUF) arasında imzalanan anlaşma gereği,<br />
90 gün içinde bir hakikat ve uzlaşı komisyonu<br />
kurulması kararlaştırıldı. 2000 yılında Sierra<br />
Leone Parlamentosu’nun onayı ile komisyonun<br />
faaliyetlerine başlamasının yasal zemini<br />
oluşturuldu.<br />
Ancak savaş bitmedi. RUF, silahsızlanma<br />
sürecine uymadı ve silah bırakmadı. 2000 yılının<br />
Mayıs ayında RUF güçleri tekrar Freetown’u<br />
kuşatmaya başladı. BM Barış Gücü etkili<br />
olamayınca Birleşik Krallık, eski sömürgesi ve<br />
Commonwealth üyesi olan bu ülkeye, Başkan<br />
Ahmad Tejan Kabbah lehine müdahale edeceğini<br />
açıkladı. Yenilenen BM anlaşması, Gine hava gücü<br />
desteği ve Birleşik Krallık müdahalesi ile RUF<br />
yenildi, Freetown kontrol altına alındı ve 2002<br />
yılında başkan Kabbah Sierra Leone’de iç savaşın<br />
sona erdiğini açıkladı. Çatışmalı süreçte işlenen<br />
ihlallerle hesaplaşma temel olarak iki kanaldan<br />
yürütülecekti. <strong>Hakikat</strong> Komisyonu adaleti tesis<br />
etmek için düşünülen ilk mekanizma iken,<br />
insanlığa karşı işlenmiş suçlar ile savaş suçları<br />
Birleşmiş Milletler Sierra Leone Özel Mahkemesi<br />
aracılığıyla yargılanacaktı.<br />
b. Komisyon’un Amacı, Yetki Alanı ve Görevleri<br />
Taraflar arasında yapılan anlaşma gereğince<br />
<strong>Hakikat</strong> ve Uzlaşı Komisyonu aşağıda sayılan<br />
amaçlar doğrultusunda kuruldu: [1] 1991<br />
yılından itibaren gerçekleşen insan hakları<br />
ihlalleri hakkında bir rapor hazırlamak, [2] Hem<br />
mağdurların hem de faillerin bir araya getirileceği<br />
bir forum oluşturmak, [3] Hem uzlaşmanın<br />
sağlanması hem de gelecekte gerçekleşebilecek<br />
ihlallerin engellenmesi için tavsiyeler sunmak.<br />
Sierra Leone <strong>Hakikat</strong> ve Uzlaşı Komisyonu<br />
(SLTRC), 1991-2001 yılları arasında gerçekleşmiş<br />
insan hakları ihlallerini soruşturmak amacıyla<br />
görevlendirildi. İnsanlığa karşı işlenmiş suçlar ve<br />
savaş suçları kapsamı dışında kalan tüm insan<br />
hakları ihlalleri Komisyon’un alanına girmekteydi.<br />
İç savaş sürecinde çatışmaların çoğu Sierra<br />
118 Bkz. http://www.usip.org/publications/truth-commission-<br />
sierra-leone<br />
100<br />
HAKİKAT KOMİSYONLARI
Change language