Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Hakikat</strong> komisyonları toplumsal cinsiyet<br />
konulu tematik oturumlar düzenleme<br />
alternatifini ciddi bir şekilde göz önünde<br />
bulundurmalıdır. Cinsel şiddet gören<br />
yetişkin mağdurlara tanıklıklarını gizli<br />
tutma hakkı tanınmalıdır. Bazı durumlarda,<br />
cinsel istismar mağdurları – erkek veya<br />
kadın – toplumsal olarak damgalanmamak<br />
için tanıklıklarını gizli tutmayı tercih<br />
edebilir; bazı mağdurlar ise tanıklıklarından<br />
konunun kamusal alanda tanınması için, ya<br />
da eğitsel bir araç olarak yararlanılmasını<br />
isteyebilirler.<br />
<strong>Hakikat</strong> <strong>Komisyonları</strong>nda Çocuk Haklarına<br />
Riayet Edilmesi<br />
Çocukların kendilerini ilgilendiren politikalar<br />
konusunda görüş belirtme hakkı uluslararası<br />
alanda kabul edilmiş olmasına rağmen, 52<br />
son derece az sayıda komisyon çocuklarla<br />
ilgili özel bir hedef belirlemiştir. Çocuklar<br />
bazen hakikat arayışı sürecinin potansiyel<br />
olarak travmatik etkilerinden korunmaları<br />
kaygısıyla sürecin dışında tutulmuştur. Bazı<br />
durumlarda ise çocuklarla ilgili konular,<br />
istismarlar gerçekleştiği dönemde çocuk olan<br />
mağdurlar artık yetişkin çağa geldikleri için<br />
konu edilmemiştir.<br />
Yasal Yetki Çerçevesinin Hazırlanışında<br />
Çocuklara Duyarlı Yaklaşım<br />
Çoğu hakikat komisyonu, çocukları hedefleyen<br />
insan hakları ihlallerine özel olarak<br />
odaklanmamıştır. Bunun istisnaları arasında,<br />
yakından bağlantılı benzer bir çatışmalar<br />
dizisi üzerinde çalışan Sierra Leone ve Liberya<br />
komisyonları yer alır. İki durumda da, komisyonlar<br />
ve onları destekleyen toplumlar, çocuk askerlerin<br />
yaygınlığı sorununa çözüm getirmeyi öncelikli<br />
olarak gündemlerine aldılar. Sierra Leone<br />
komisyonu, geçmişlerinde çocuk askerlik<br />
yapmış bireylere erişimde son derece aktif<br />
davrandı. Liberya komisyonunun da çocukların<br />
deneyimlerini belgelemekle görevlendirildiği<br />
yetki çerçevesinde özellikle belirtildi. 53<br />
Genel anlamıyla, çocuk konusunda duyarlı<br />
bir bakış açısını sürece dahil etmenin en etkili<br />
yolu, çocukların mağduriyetine neden olan tipik<br />
uygulamalar olarak zorla asker yapma ve cinsel<br />
istismar gibi istismar türlerini komisyonun yetki<br />
çerçevesinde açıkça belirtmektir. Diğer istismar<br />
türlerine ilişkin olarak da yetki çerçevesinde,<br />
komisyonun sürgün, zorunlu göç, anne-babanın<br />
ve yakın akrabaların işkence görmesi ve keyfi<br />
gözaltına alınması gibi ihlallerle ilgili deneyimlere<br />
de çocukların gözlerinden bakılması öngörülebilir.<br />
Ancak, çocukların mağdur olduğu<br />
istismarlara dikkat çekmek, kapsamlı sivil<br />
toplum katılım ve eğitimini teşvik etmek<br />
ve bu olayların tekrarının engellenmesine<br />
katkıda bulunmak amacıyla çocukları<br />
hakikat arayışına dahil etmek ve çocukluk<br />
anılarını günyüzüne çıkarmak kritik önem<br />
taşır. Çocuk hakları konusuna etkili bir<br />
şekilde odaklanan hakikat komisyonlarının<br />
yetki çerçevelerine çocukları dahil etmeyi,<br />
çocuk katılımcılar için koruyucu prosedürler<br />
geliştirilmesini sağlamayı ve çocuk<br />
koruma kurumları, çocuk ve genç hakları<br />
örgütleriyle üretken işbirlikleri kurmayı<br />
gündemlerine almaları gerekir.<br />
Prosedür düzeyinde, çocuk haklarına duyarlı<br />
bir yetki çerçevesi, komisyon çalışmalarının<br />
çocukların yararının her zaman göz önünde<br />
bulundurulmasını sağlamayı gerektirir. Bu,<br />
özellikle araştırma ve erişim çalışmalarının<br />
çocukların tekrar mağdur edilmesini veya<br />
başa çıkamayacakları travmatik bilgiye maruz<br />
bırakılmalarını engelleyecek özel bir özenle<br />
yürütülmesi gerektiği anlamına gelir. Ancak,<br />
özenli davranmak çocuklardan bilgi saklamak<br />
anlamına gelmez: Bir hakikat komisyonu<br />
çocukların olguları anlama, karar verme ve<br />
hakikat arayışı sürecine katılma konusunda<br />
değişen ve artan kapasitelerini tanımalı ve göz<br />
önünde bulundurmalıdır.<br />
52 Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, Genel Kurul<br />
Kararı 44/25, 20 Kasım 1989, BM Belge A/44/49, yürürlüğe<br />
girme tarihi 2 Eylül 1990.<br />
53 Liberya <strong>Hakikat</strong> ve Uzlaşma Komisyonunun Yetki Çerçevesi,<br />
Ulusal Geçiş Dönemi Yasama Meclisi, 12 Mayıs 2005, http://<br />
trcofliberia.org/about/trc-mandate<br />
HAKİKAT BÖLÜM ADI KOMİSYONLARI VE ÇEŞİTLİLİK<br />
65
Change language