Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Hakikat Komisyonları
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
karşılıklı anlayışı ve yaraların sarılmasını<br />
destekleyecek etkinlikler düzenlemekle<br />
görevlendirilir. <strong>Hakikat</strong> komisyonları, tarafların<br />
birbirlerinin şikayetlerini dinleyecekleri, suç<br />
işleyenlerin tekrar topluma dahil edilmesi<br />
için önerilerde bulunacakları ve topluluk<br />
düzeyinde ve ulusal düzeyde karşılıklı anlayış ve<br />
hoşgörüyü destekleyecek ve yaygınlaştıracak<br />
etkinlikler düzenleyecekleri bir forum işlevi<br />
görebilir. Örneğin Timor-Leste’de Kabul, <strong>Hakikat</strong><br />
ve Uzlaşma Komisyonu evlerine dönmek<br />
ve acı yaşattıkları kişilerden özür dileyerek<br />
barışmak isteyen, hafif suç işleyenlerin tekrar<br />
topluma kazandırılması için yerel topluluklarla<br />
işbirliği yaptı. Peru’da ise <strong>Hakikat</strong> ve Uzlaşma<br />
Komisyonu, hükümet ve yurttaşlar arasında<br />
gerçekleşecek uzlaşmaya en olumlu katkının<br />
devlet kurumlarında uygulanacak bir reform<br />
aracılığıyla gerçekleşeceği yönünde görüş<br />
belirtti. 39<br />
Yetki Alanı<br />
<strong>Hakikat</strong> komisyonu kuran yasal yetki<br />
çerçevelerinin belirlemesi gereken hususlar:<br />
da cinsel şiddet eylemlerini inceleme olanağını<br />
tanımıştır. 40<br />
İncelemeye konu dönem ve zaman dilimleri bir<br />
komisyondan diğerine büyük çeşitlilik gösterir.<br />
Bazı komisyonlar 40 yıla varan süreler içerisinde<br />
gerçekleşen ihlalleri incelerken, diğerleri birkaç<br />
hafta gibi görece kısa bir süreye odaklanır. Daha<br />
karmaşık araştırma konuları daha uzun dönem<br />
gerektirir, ama bir komisyonun istismarlara<br />
sebep olan deneyimleri eleştirel bir bakışla<br />
incelemeye yeterli donanıma sahip olması<br />
gerekir.<br />
Arjantin Zorla Kaybedilenler Komisyonu gibi<br />
erken dönem komisyonlar sadece devlet aygıtları<br />
tarafından gerçekleştirilen görevi kötüye<br />
kullanma vakalarına odaklandı. Ancak bunun<br />
ardından gelen komisyonlar, bir toplumun acılar<br />
yaşamasına neden olan ve şiddet uygulayan<br />
devlet karşıtı aktörler ve paramiliter gruplar<br />
da dahil olmak üzere, devlet veya devlet dışı<br />
aygıtların eylemi sonucunda gerçekleşen tüm<br />
ihlalleri araştırmanın ne kadar önemli olduğunu<br />
ortaya koydu.<br />
■ Araştırılacak ihlal türleri<br />
■ Araştırılacak zaman dilimi<br />
■ Çatışan taraflar<br />
■ İhlallerin gerçekleştiği coğrafi alan<br />
Yasal yetki çerçevesi güçlü, ama incelenecek<br />
ihlal ve konu türlerini tanımlamada sınırlı<br />
koşullar getirmeyecek şekilde esnek olmalı.<br />
Diğer bir deyişle yasal yetki çerçevesi, bir yandan<br />
özellikle ele aldığı belirli ihlalleri tanımlarken,<br />
diğer yandan komisyon üyelerine diğer ağır<br />
suçları inceleme olanağı tanımalı. Örneğin, Peru<br />
komisyonunun yasal yetki çerçevesi “işkence ve<br />
diğer ağır yaralama olayları” terimini kullanmış,<br />
<strong>Hakikat</strong> ve Uzlaşma Komisyonu’na -yetki<br />
çerçevesinde ad verilerek belirtilmemiş olsa<br />
Bugüne kadarki tüm komisyonların<br />
soruşturmaları, soruşturmanın yürütüldüğü<br />
ülke veya devletin topraklarına odaklandı.<br />
Ancak birçok çatışma ve istismar ülke sınırlarını<br />
aşıyor, veya başka ülkelerden kişiler de bu<br />
çatışmalara karışıyor. Bir hakikat komisyonunun<br />
yetki çerçevesinin, bazı soruşturmalarda, başka<br />
ülkelerle muhtemel işbirliğini de gerektireceği<br />
durumlar olabilir.<br />
Komisyonun Yetkileri, Yaptırımları ve<br />
Sağlayabildiği Koruma Tedbirleri<br />
Bir hakikat komisyonu etkili ve bağımsız<br />
soruşturmalar gerçekleştirmesi<br />
için gerekli yetkiye sahip olmalıdır.<br />
Komisyonun, gerek soruşturma ve<br />
duruşmalarda, gerekse genel çalışmaları<br />
sırasında mağdur ve tanıkların haklarını<br />
39 Peru <strong>Hakikat</strong> ve Uzlaşma Komisyonu’nun Sonuç Raporu, 28<br />
Ağustos 2003.<br />
40 065-2001-PCM [Peru] numaralı Yüce Divan Kararnamesiyle<br />
kurulan Peru <strong>Hakikat</strong> ve Uzlaşma Komisyonu (Comisión de la<br />
Verdad y Reconciliación), 4 Haziran 2001.<br />
HAKİKAT BÖLÜM ADI KOMİSYONUNUN YASAL YETKİSİ: HEDEFLER, İŞLEVLER, YETKİ ALANI VE YETKİLER<br />
39
Change language